|
علم و دانش/ |
معلومات مختصر در باره معدن مس عینک
/17.12.2006
نويسنده: شاه محمود نیک
معدن مس عینک در فاصله 30 کیلومتری شهر کابل قرار دارد. این معدن به اساس شواهد موجود باستانشناسی از قبیل خت سنگهای معدنی ذوب شده ، اونگ های میده کردن سنگهای مسدار و وسایل قدیمی ذوب مس تاریخ دیرینه دارد واسخراج ان احتملآ به دوران قبل از اسلام مربوط میگردد. در قسمت های مرکزی و غربی معدن مس عینک سیستم کامل حفریات قدیمی دیده میشوند.
معدن در سال 1973 مجددآ کشف گردید و در سال 1974 در ان امور اکتشافی اغاز گردیدند. این معدن در زون تکتونیکی کابل موقعت دارد. مساحت مجموعی منطقه مسدار کابل به 800 کیلو متر مربع می رسد. در حال حاضر سه معدن مس – عینک ، دربند ، جوهر و 94 ظواهر معدنی تثبیت گردیده اند. منرال های مس در سنگ های اولیه رسوبی ، ولکانو جنی وناریه عمقی وجود دارند. سنگ های معدنی صنعتی مس در رسوبات ساحلی – بحری مربوط به عمر ویند- کیمبری قرار دارند. این سنگ ها به فاسس ایپید وت – امفیبولیت تحول یافته اند.
معدن مس عینک در ولایت لوگر قرار دارد و از قسمت های مرکزی ، غربی ، جنوبی تشکیل گردیده است. طبقات مسدار در ساحه 40 کیلو متر مربع به روی زمین برهنه گردیده اند. مس در طبقات رسوبی ، ولکانیکی – رسوبی میتامورفیکی عمر ویند- کیمبری وجود دارند. در احجار ناریه عمقی نیز منرالیزیشن مس مشاهده میشود. این احجار در ساحه وسیع توسط رسوبات جهیلی نیوجن به ضخامت 500 متر ورسوبات سیلابی – دریایی پوشانیده شده اند.
در قسمت مرکزی طبقات مسدار به طول 200 متر به ضخامت 60 تا 200متر تحقیق شده اند. ضخامت اعظمی سنگ های معدنی ، که توسط برمه تثبیت شده ، به 600 متر میرسد. سنگ های معدنی از سطح زمین تا عمق 10-20 متر اکساید شده می باشند. مقدار متوسط مس در سنگ های اکساید شده به 2.1 فیصد می رسد و بصورت کل از 0.17 – 2.85 فیصد تغیر می کند.
سنگهای معدنی مختلط با درجه اکساید شدن 30 تا 70 فیصد تا اعماق 80 – 100 متر گسترش دارند. مقدار مس در انها از 0.64 تا 3.92 فیصد تغیر می کند و حد متوسط مقدار مس در اانها به 2 فیصد میرسد.
ذخایر اساسی مس در سنگ های اولیه سلفیدی قرار دارند.مقدار متوسط مس در انها به 2.5 فیصد میرسد.
قسمت غربی ادامه قسمت مرکزی محسوب میشود. طبقات مسدار درینجا به طول دو کیلو متر تحقیق شده وضخامت انها از 4 تا 94 متر تغیر می کند. مقدار متوسط مس درین معدن 0.62 -2.05 فیصد تثبیت گردیده است.
معدن مس جوهر در طبقات مشابه تریجنی – کاربناتی و ولکانوجنی تحول یافته قرار دارد. منرالیزیشن مس به ضخامت 300 متر به طول دو کیلو متر امتداد یافته و در ان 22 جسم معدنی عدسیه ما نند با ضخامت1.5 تا 32 متر و طول 100 تا 150 متر تثبیت گردیده اند.
مقدار مس در معدن مس جوهر از 0.33 تا 2.56 فیصد تغیرمکند. ضخامت کتله معدنی در مقطع عمودی برهنه شده به 300 متر می رسد. قسمت جنوبی در منطقه پاچی موقعیت دارد وبه طول 500 متر تحقیق شده است. مقدار مس درین معدن از 0.9 تا 1.6 فیصد تغیر میکند.
معدن مس دربند – در شرق معدن مس عینک قرار دارد. طول جسم معدنی درین معدن به 7 کیلو متر میرسد وضخامت ان از 100 تا 1000 متر تغیر می کند. جسم معدنی بصورت موافق در طبقات کوارسیت مانند ، مرمر های ابرک دار ، طبقات سنگهای ورقه یی بیوتیت- امفیبالیتی و امفیبالیت ها قرار دارد. طبقات معدنی در بخش شرقی به طول 1100 متر و ضخامت 18 -120 متر تعقیب گردیده اند. مقدار مس درانها از 0.58 تا 1.55 فیصد میرسد.در بخش مرکزی جسم معدنی در بین مرمر های ابرکی طول بیش از دو کیلو متر امتداد یافته ومقدار مس در ان 0.55 تا 1.27 فیصد می باشد.
بخش غربی جسم معدنی توسط رسوبات نیوجن پوشانیده شده ، ولی به وسیله میتود اکتشاف برقی به فاصله 100 -130 متر تعقیب گردیده است. ضخامت جسم معدن دربخش صنعتی ان از 3 تا 110 متر تغیر می کند. مقدار مس در ان از 0.66 تا 2.06 فیصد می باشد.
در پروسه تشکیل منرال های مس دو مرحله – عمقی و سطحی - جد ا میشوند. هر مرحله دارای قانونمندی های خاصی تشکیل مجموعه های منرالی خود می باشد.
از نظرمنشاء ، در حال حاضر در معدن مس عینک سه نوع معدن مس – سترا تیفورم ( قسمت های مرکزی و غربی ) ، هایدرو ترمالی ( دربند و برخی ظواهر دیگر معدنی ) و هایدروترمالی – میتاسماتیکی ( قسمت جنوبی پاچی ) وجود دارند.
من طرفدار نظر منشاء اولی هایدر ترمالی معدن مس می باشم ، که با مرحله انکشاف تکتونیکی ریفی بعدی این منطقه مربوط می باشد. در جنوب معدن مس عینک اوفیالیت ها – اولترا بازیت ها وجود دارند ، که موجودیت قشر اوقیانوسی و زون ریفتی را درین منطقه ثابت میسازد.
تحقیقات معاصر در سلسله کوهای وسطی اوقیانوسی و زون ریفتی در اتلانتیک موجودیت اوفیالیت ها و دودکشهای سیاه را ثابت ساخته ، که از انها محلول های هایدر ترمالی خارج میگردند و منرال های مختلف را تشکیل میدهند. معدن مس سیبای در اورال بهترین مثال این نوع معادن محسوب میشود. احجار منطقه در نتیجه میتامورفیزم منطقوی به فاسس ایپیدوت – امفیبولیت تحول نموده اند. ظهور اجسام مگماتیکی نیز در منطقه مشاهده میشود. در نتیجه این پروسه ها تقسیم مجدد منرال های مس در ساحه وسیع صورت گرفته ، که موجود یت منرال های مس در کوهای چهلستون ، قرغه وحتی در منطقه ماهی پر بیانگر این امر می باشد. این نقطه نیز باید هنگام محاسبه ذخایر سنگ های معدنی مس مدنظر گرفته شود. بی مورد نیست ، که محقیقین اصطلاح منطقه مسدار کابل را بکار برده اند.
در نتیجه تحقیقات و امور اکتشافی انجام شده ذخایر مس 13 میلیون تن تثبیت گردیده اند. ولی با در نظر داشت خصوصیات انکشاف جیولوجیکی – تکتونیکی منطقه ، گسترش مس در منطقه وسیع و مثال های معادن هم عمر ریفی در جهان ، ذخایر معدن را حد اقل 25 – 30 میلیون تن میتوان پیشبینی کرد. با در نظرداشت انکشاف تخنالوژی های استخراج ، غنی سازی وذوب سنگ های معدنی مس ، ذخایر مس ازین رقم هم بالا خواهد رفت.
هنگام محاسبه ذخایر یاد شده 13میلیون تن کاندیشن صنعتی مس 2.5 فیصد برگزیده شده بود. ولی در حال حاضر معادن دارای مقدار 0.5 فیصد مس در سنگ های معدنی وحتی پائنتر از ان هم اقتصادی شمرده میشوند.
ما به مزایده گذاشتن معدن مس عینک را از طرف جمهوری اسلامی افغانستان به فا ل نیک میگریم ، خدا کند ، که این کار به مرحله نوین در رشد اقتصادی کشور مبدل گردد.
|
Afghanistan.ru |
(4)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|