|
|
| صفحه اول/ |
مسعودجوان از دورۀ جهاد و مقاومت عبور کند
/10.5.2021
نویسنده: مطهره امیری
در آستانۀ فصل نو سیاسی، رقابت میان بازمانده‌های رهبران پیشین جهادی و سیاسی بر سر رهبری آینده بالا گرفته است. ضرورت تغییر نسلی در رهبری سیاسی از یک‌سو و حذف و یا پا به‌سن گذاشتن رهبران پیشین از جانب دیگر، زمینۀ ظهور چهره‌های تازه را فراهم ساخته است. در این میان، به نظر می‌رسد بخت با احمدمسعود است.
احمد، ورود به عرصۀ سیاسی افغانستان را از پاریس کلید زد. وی در حاشیۀ سفر به پاریس در مراسم نام‌گذاری میدانی به‌نام احمدشاه مسعود قهرمان ملی افغانستان، با نگاه بلندپروازانه و بی‌اعتنا به رییس‌جمهور پیشین و رییس شورای عالی مصالحه- دو رهبر رده‌اول سیاسی- در سکو نشست و تلاش ورزید شبیه پدرش در سفر به فرانسه ظاهر شود. او در سخنانی با اشاره به اوضاع جاری در کشور گفت که اگر احمدشاه مسعود زنده نیست، احمد مسعود است! فرانسوی‌ها از احمد در پاریس به‌گونۀ ویژه استقبال کردند. پاریس با نظرداشت آسیب‌پذیری از ناحیۀ رادیکالیزم مذهبی جامعۀ مهاجر، اهمیت سرمایه‌گذاری روی چهره‌های میانه‌رو و صاحب جایگاه در کشورهای مبدء را درک می‌کند و هم روابط عمیقی با فرمانده مسعود داشته است.
احمدمسعود از دو سال بدین‌سو رسماً به فعالیت سیاسی و مردمی روی آورده است. در کابل و برخی شهرهای دیگر دفتر باز کرده. با رسانه‌های داخلی و بین‌المللی مصاحبه می‌کند و مقاله می‌نویسد. در این میان، مصاحبۀ اخیر وی با طلوع‌نیوز با تحسین عمومی روبرو شد و با نظرداشت حساسیت‌های سیاسی و اجتماعی، صریح و مسلط دیدگاه‌ها و نظریاتش را مطرح کرد.
احمدمسعود در شرایط حساس و پیچیده پا به عرصۀ سیاسی گذاشته است. امریکا پس از 20 سال حضور در افغانستان این کشور را ترک می کند. افغانستان با دو سناریو روبروست: صلح و جنگ. طالبان نیرومندتر از هر زمان دیگر شده‌اند و پای کشورهای منطقه بیشتر از پیش به میدان افغانستان کشیده شده است.
احمدمسعود به لطف میراث و نفوذ احمدشاه مسعود شانس دارد به‌یکی از اثرگذارترین چهره‌های سیاسی کشور تبدیل شود.
احمدمسعود در این مقطع حساس تاریخی، با فرصت‌ها و چالش‌هایی روبروست.
فرصت‌ها
فرزند احمدشاه مسعود بودن یک مزیت است. شهید مسعود در میان بخش کلان مردم افغانستان، چهرۀ محبوب و واجب‌الاحترام است. احمد میراث خانوادگی و معنوی مسعود را در پشت سر دارد. احمدمسعود برای رسیدن به شهرت، کسب محبوبیت و حمایت اجتماعی_سیاسی، نیاز به مبارزه و کار ندارد. او به محض ورود به عرصۀ سیاسی توانسته توجه هواداران و رهروان پدرش را جلب کند. میراث مسعود تنها مردم نیست، نیروی نظامی بالقوه و آماده نیز است.
احمد مسعود در یکی از دانشگاه‌های معتبر درس خوانده است. به لحاظ تیوریک با علم سیاست آشناست. با زبان دیپلماسی مسلط است. تیوری‌های سیاست را می‌فهمد. با ارزش‌های دنیای مدرن آشناست.
احمد مسعود یک چهرۀ نو در عرصۀ سیاسی افغانستان است. در میان فرزندان رهبران جهادی و سیاسی، احمد با وزن‌تر و با وقارتر ظاهر شده است. نزدیکانش می‌‌گویند به کار تیمی و گروهی باورمند است. به دیدگاه‌های صاحب‌نظران و اندیشمندان گوش می‌دهد و تا حد ممکن به آن عمل می‌کند. مهمتر این‌که احمد تاهنوز در صحنۀ سیاسی مورد آزمون قرار نگرفته است. مردم می توانند به سادگی به وی اعتماد کنند و در محورش جمع شوند. احمد مسعود این فرصت را دارد که مبارزان پیشین جهادی را جمع کرده و رهبری کند.
احمدمسعود به محض ورود به میدان سیاست در افغانستان مورد توجه کشورهای منطقه و جهان قرار گرفته است. سفارت‌خانه‌های کشورهای دخیل در افغانستان به دنبال تأمین رابطه با احمد هستند. کار سیاسی در افغانستان بدون پشتیبانی کشورهای منطقه و جهان دشوار است. از آنجایی که احمد در غرب درس خوانده می‌تواند اعتماد و حمایت کشورهای غربی به‌ویژه اروپایی را به دست آورد. به لحاظ سازمانی و خانوادگی، فرزند مسعود به گونۀ سنتی از پشتیبانی منطقه به ویژه هند، روسیه و ایران برخوردار است. پاکستان هم مایل است که با احمد مسعود کار کند. دیدار ویژۀ صادق‌خان نماینده ویژۀ پاکستان برای افغانستان با احمد مسعود در کابل، گواه این مدعاست.
احمد مسعود در مقطع خاص تاریخی وارد میدان شده است. به نظر می‌رسد مردم از عملکرد رهبران حاکم راضی نیستند. گم‌شدۀ حوزۀ سیاسی مربوط به جمعیت اسلامی چهره‌یی است که بتواند از آن‌ها در فصل جدید به خوبی نمایندگی کند. احمد در این مقطع می‌تواند به عنوان یک چهرۀ جدید زعامت سیاسی بخشی از مردم را به دست گیرد. از سوی دیگر، مسعود جوان در شرایطی به میدان آمده که طالبان مدعی اصلی قدرت و زعامت در کابل شده‌اند. برگشت طالبان هم یک فرصت و هم یک تهدید به احمد مسعود است. چهره‌های اثرگذار در شرایط بحران ظهور کرده‌اند.
چالش‌ها
در کنار این فرصت‌های کم‌مانند، برخی رفتارها و عملکردهای مسعود کوچک می‌تواند پاشنۀ آشیلی برای وی باشد.
احمد با عبا و قبای پدرش ظاهر شده است. لباس شبه‌نظامی می‌پوشد؛ کلاه پکول سر می‌کند و کلاه را هم کج می‌نهد! شبیه پدرش سخن می‌گوید. دقیقا از جملات و کلماتی استفاده می‌کند که پدرش به کار می‌برد. دوست دارد شبیه مسعود قهرمان «آمر» خطاب شود. احمد برای این‌که کسی شود باید خودش باشد. مردم دوست دارند احمدمسعود به جای چسپیدن به ظاهر مسعود، راه مبارزاتی و اندیشۀ وی را دنبال کند.
احمد مسعود بنا را بر مبارزۀ مسلحانه گذاشته است. از مقاومت دوم سخن می‌زند. به مسلح‌سازی فرماندهان جهادی روی آورده است. این دقیقاً تکرار دور باطل است. رویکرد نظامی احمد مسعود را از دست‌یابی به اهداف باز می‌ماند. احمد باید از دورۀ جهاد و مقاومت عبور کند. افغانستان تغییر کرده است. کنشکران نوظهور باید واقعیت‌های جدید را به رسمیت بشناسند. یکی از انتقادها بر طالبان این است که واقعیت‌های افغانستان پسا 2001 را درک نمی‌کنند. تجربۀ مبارزۀ مسلحانه در افغانستان ناکام بوده است. جوان درس‌خواندۀ لندن نمی‌تواند فرمانده میدان باشد. او به جای تمرکز روی برنامه‌های نظامی، روی سیاست های نارم و عاری از خشونت تکیه کند.
احمد مسعود در آغاز راه مسایل حساسیت‌برانگیز و پر حاشیه‌یی را دامن زد. ولو این‌که مطالبات وی عدالت‌خواهانه و درست باشد، طرح مسایل دامنه‌دار، جنجال‌برانگیز و مورد منازعه، به‌جایگاه سیاسی او آسیب می‌زند. احمد مسعود راه درازی در پیش دارد و می‌تواند با آرامی مطالبات مشروع جریانش را دنبال کند و به کرسی بنشاند. احمد نباید حسیاسیت آفرینی کند و به تحریک و بسیج مخالفانش بپردازد.
اگر احمد مسعود ایدۀ افغانستان دارد، باید از دایرۀ منطقه و قوم بیرون شود. او باید نشان دهد که متفاوت از چهره‌های پیشین جهادی- سیاسی است. کار کلان افغانستان‌شمول با خانواده‌گرایی و منطقه‌گرایی ممکن نیست. احمد این فرصت را دارد که رهبر افغانستان شود.
احمدمسعود باید آهسته و پیوسته گام بردارد. در وادی پرخم و پیچ سیاست در افغانستان یک شبه راه صدساله نمی‌توان رفت.
نتیجه
داوری دربارۀ عملکرد احمدمسعود پیش از وقت است. اگر احمد می‌خواهد کاری را از پیش ببرد، باید خودش باشد. صرف فرزند شهیدمسعود بودن کافی نیست. مردم باید ببینند احمد به جز این‌که پسر فرمانده مسعود است، خودش نیز چیزی در «چانته» دارد. احمد بنا را بر جنگ نگذارد و از دورۀ جهاد و مقاومت عبور کند. فصل بازی با کارت جهاد و مقاومت به پایان رسیده است. جهاد و مقاومت دو دورۀ با افتخار تاریخی است. دو دهه گیرماندن در این دوره‌ها، کار دست مجاهدین سابق داد. آنان علی‌رغم همسویی کامل با جامعۀ بین‌المللی نتوانستند اعتماد جهانی را به دست آورند. احمد باید با روایت و دیدگاه نو و مدرن ظاهر شود.
احمد باید از چنگال چهره‌های شکست‌خورده و فرصت‌سوز بیرون شود. برخی‌ها کمر بسته‌اند که شکست دو دهۀ اخیر را از طریق احمد جوان جبران کنند. احمدمسعود نباید تاوان اشتباهات و خطاهای گذشته را بپردازد.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
