|
|
| آسيای مرکزی/ |
گرم‌شدن کرۀ زمین، سردشدن روابط کابل - دوشنبه
/20.9.2020
افغانستان.رو
حنیف اتمر سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان در رأس یک هیأت بلندپایه دولتی طی سفری دو روزه از تاجیکستان بازدید بعمل آورده است. آقاى اتمر در اين سفر با امام علی‌رحمان رییس‌جمهور، قاهر رسول‌زاده نخست وزیر، سراج الدین مهرالدین وزیر امور خارجه و سید مومن یتیم اف رییس کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان دیدار کرد. اتمر را در این سفر مقامات شماری از ادارات و والیان ولایت‌های هم مرز با تاجیکستان همراهی می‌کنند.
در بیانیه رسمی وزارت امور خارجه افغانستان، هدف از این سفر گسترش همکاری بین این دو کشور در زمینۀ امنیت مرزی، تجارت، حمل و نقل و برق بیان شده است.
حمایت انتخاباتی
در افغانستان به طور سنتی نگاه خوبی به تاجیکستان وجود دارد. هیچ کشور همسایه نمی‌تواند این امر را نادیده بگیرد. با این حال، در سالهای اخیر، در روابط دو جانبه می‌توان سردی را بین کابل- دوشنبه مشاهده کرد.
ممکن سردی در ارتباط بین این دو کشور از زمانی آغاز شده باشد که تاجیکستان در انتخاب ریاست جمهوری از داکتر عبدالله عبدالله، رقیب محمد اشرف‌غنی رییس جمهور کنونی افغانستان غیر مستقیم حمایت نمود. به عنوان مثال، در ماه جوزا سال گذشته، ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، در حاشیۀ نشستی در دوشنبه به طور غیررسمی با داکتر عبدالله عبدالله دیدار کرد. این دیدار واکنش گسترده‌یی را در حلقات سیاسی افغانستان در پی داشت.
پوتین در اولین روز اجلاس سازمان همکاری شانگهای در بیشکک با اشرف غنی ملاقات کرد. رییس جمهور روسیه روز بعد در دوشنبه با داکتر عبدالله نیز گفتگو کرد و این دیدار با وساطت رییس جمهور تاجیکستان انجام شد. داکتر عبدالله در یک مکالمه غیررسمی عمومی بین رهبران کشورهایی که در اجلاس یا کنفرانس اقدامات تعامل و اعتماد سازی در آسیا حضور داشتند، شرکت کرد.
فقدان برق
سردشدن روابط دوشنبه و کابل نیز با این واقعیت تسهیل شد که تاجیکستان ابتدا برق را به همسایگان خود، افغانستان و ازبکستان کاهش داد و سپس به طور کامل قطع کرد.
در مه حمل سال جاری ، آژانس آماری تحت ریاست جمهوری تاجیکستان گزارش داد که از ماه دلو تا حوت، صادرات برق را 52,6 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داد و به همسایگان خود به میزان 3.7 میلیون دالر در سال 2019 برق تأمین کرد. بیش از 7.8 میلیون دالر در همین مدت دریافت شده است. پیش از این برنامه ریزی شده بود که در سال 2020 بارکی توجیک 1588 میلیون کیلووات در ساعت را با حدود 70 میلیون دالر به افغانستان تأمین کند. سال گذشته 1458 میلیون کیلووات در ساعت به افغانستان صادر شده است.
سال گذشته ، هزینه برق تاجیکستان برای افغانستان 4.3 سنت در هر کیلووات در ساعت بود (برای ازبکستان - 2 سنت). بر اساس توافق نامه های امضا شده ، هزینه برق تاجیکستان برای افغانستان باید سالانه 3 درصد افزایش یابد.
کاهش تأمین منابع به دوشنبه به دلیل کاهش سطح آب در رودخانه های وخش و پیانج عنوان شد. طبق وضعیت جدی به وجود آمده، دولت تاجیکستان در 28 جولای سال 2020 اعلام کرد که به طور کلی تأمین برق ازبکستان و افغانستان را متوقف می‌کند و برای اولین بار در سه سال گذشته مصرف برق داخلی را محدود می‌کند تا از سقوط در دوره پاییز و زمستان جلوگیری کند. دولت آنچه را که با تغییر وضعیت کلی آب و هوا اتفاق می‌افتد توضیح داد، از جمله این واقعیت که در خزان و زمستان 2019-2020 ، برف بسیار کمی در منطقه تشکیل رودخانه‌های واخش و پیانج بارید، تقریبا نیمی از سالهای گذشته.
این تصمیم دوشنبه منجر به افزایش نارضایتی در افغانستان شد. قطع برق در کابل آغاز شد و ساکنان محلی صحبت از نبود برق را آغاز کردند. خشم به شبکه های اجتماعی سرایت کرد. بسیاری از کارشناسان مقامات را به دلیل وابستگی افغانستان به تأمین برق خارجی مورد سرزنش قرار می دهند، در حالی که این کشور پتانسیل بالای برای تولید انرژی خود را دارد. رییس جمهور اشرف غنی بارها وعده ساخت بند ها را داده و حتا گفته بود که برق را به کشورهای منطقه صادر خواهد کرد.
علاوه بر این، افغان ها از اینکه کابل در برقراری روابط عادی با همسایگان خود ناکام مانده است، بسیار عصبانی شدند و این منجر به کمبود برق شد.
کابل در تلاش برای حل این مسئله ، فوراً اقداماتی را برای افزایش تأمین برق ازبکستان انجام داد. در ماه آگست ، توافق نامه هایی در زمینۀ تأمین انرژی برق با تاشکند امضا شد. شرکت برشنا گفت که حدود 200 مگاوات برق از ازبکستان برای پر کردن کسری بودجه وارد شده است. در همین حال، به گفته یک نماینده شرکت، در حال حاضر 100 مگاوات در افغانستان از منابع داخلی تولید می‌شود و برنامه این است که دسترسی همه ساکنان کابل به برق تا سال 2022 فراهم شود.
دشوار است بگوییم که چگونه این توافق نامهها بین کابل و تاشکند بر روابط تاجیکستان و ازبکستان تأثیرگذار بوده است، اما این داستان به سختی مورد توجه قرار نگرفت. جالب اینجاست که از اوایل اول آگست ، بارکی توجیک اعلام کرد که سطح آب در مخزن نورک به تدریج در حال افزایش است و این احتمال وجود دارد که نیازی به معرفی محدودیت‌های داخلی در مصرف انرژی نباشد.
در ماه اگست، امام علی رحمان رییس‌جمهور تاجیکستان ضمن گشت و گذار در منطقه درواز در منطقه خودمختار گورنو-بدخشان تاجیکستان که با افغانستان در امتداد رودخانه پنج همسایه است، با بلندگوها با ساکنان منطقه درواز افغانستان صحبت کرد. افغانها از رحمان خواستند تا در حل مسئله برق كمك كند و رییس جمهور تاجیكستان وعده مساعدت در چوکات همکاری های دوجانبه با كابل را داد. سخنان امام علی رحمن در منطقه بدخشان به حیثیت کابل برخورد و ناظران ابراز داشتند که باشندگان درواز بدخشان از حکومت کابل نا امید شده‌اند.
برق و مذاکرات صلح
هیأت تاجیکستان در مراسم افتتاحیه مذاکرات بین افغانی در قطر شرکت نداشت. اما در دیدار با اتمر، سراج الدین مهرالدین، وزیر امور خارجه تاجیکستان ، به مذاکرات دوحه پرداخت. به گفته مهرالدین، گفتگوهای صلح بین الافغانی پایه‌ای محکم برای بازگرداندن صلح و ثبات در این کشور جنگ زده ایجاد می کند و باعث بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی می‌شود.
در کابل به خوبی به یاد می‌آورند که تاجیکستان در دهه نود قرن گذشته برای افغانستان چه معنایی داشته است. بسیاری امیدوارند که مذاکرات بین الافغانی که از 12 سپتامبر در قطر آغاز شده ، صلح مورد انتظار را در خاک افغانستان به ارمغان بیاورد؛ اما سناریوهای بدبینانه از توسعه وضعیت را نمی‌توان منتفی دانست و در این صورت، نقش همسایگان دوباره کلیدی خواهد شد.
بنابراین، هدف اصلی سفر فعلی حنیف اتمر جلوگیری از خراب شدن روابط کابل و دوشنبه است. شاید به همین دلیل است که در جلسه دو وزیر مسائل تأمین برق آنگونه که انتظار میرفت مورد بحث قرار نگرفت. وزارت امور خارجه تاجیکستان اعلام کرد: دوشنبه آماده است اقدامات لازم را برای تأمین و افزایش منابع منظم برق به افغانستان انجام دهد.
|
|
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
