|
|
| صفحه اول/ |
حکومت از تدویر لویه جرگه چه به‌دست آورد؟
/11.8.2020
نویسنده: آنیتا احمدی
لویه جرگۀ مشورتی صلح پس از سه روز جلسات نفس‌گیر، امروز (یک‌شنبه) به کارش پایان داد. اعضای جرگه در قطعنامۀ 25 ماده‌یی سفارش‌ها و پیشنهادهای‌شان را به ریاست‌جمهوری ارایه کردند.
مهمترین پیشنهادهای جرگه از این قرار است: 400 زندانی طالبان با ضمانت آزاد شوند؛ مذاکرات بین‌الافغانی بدون درنگ ترجیحاً در داخل کشور آغاز گردد؛ آتش‌بس سراسری و پایدار نافذ گردد؛ نهادهای دولتی حفظ و تقویت شوند؛ اصلِ جمهوریت، مردم‌سالاری، قانون اساسی، حقوق زنان و حقوق اقلیت‌های قومی، دینی و مذهبی در روند صلح محفوظ بماند؛ نیروهای دفاعی _ امنیتی حمایت و تقویت شوند؛ زندانیان نیروهای امنیتی آزاد شوند و جامعۀ بین‌المللی به‌ویژه امریکا به‌حمایتِ دوام‌دار از افغانستان متعهد بمانند.
حکومت زیر فشار سنگین امریکا برای رهایی زندانیان طالبان لویه جرگۀ مشورتی صلح را فراخواند. 3400 نماینده شامل مقامات دولتی، اعضای شورای ملی، نمایندگان جامعۀ مدنی، زنان، جوانان و معلولان از کابل و ولایات در تالار لویه جرگه گردهم آمدند که دربارۀ رهایی 400 زندانی طالبان رأی دهند.
رهایی زندانیان
رهبران دولت در سخنرانی افتتاحیۀ شان تلویحاً از نمایندگان جرگه خواستند که با رهایی زندانیان موافقت کنند. چون اگر زندانیان آزاد نشوند، جنگ تشدید می‌شود و خون آدم‌های زیادی به زمین ریخته خواهد شد. وزارت صلح بعدتر پرسش‌نامه‌یی را به اعضای جرگه توزیع کرد که دو سوال تلقینی در آن مطرح شده بود:
یکی اینکه آیا 400 زندانی طالبان آزاد شوند و مذاکرات بین‌الافغانی تسریع یابد و زمینه به آتش بس فراهم شود و یا اینکه زندانیان از بند آزاد نشوند، جنگ تشدید گردد و شمار بیشتری از مردم کشته شوند!
روشن است که حکومت تصمیم به رهایی زندانیان طالبان گرفته بود. اما ترس از پیگرد قانونی رهبران سیاسی و مسوولان بلندرتبۀ دولتی و همچنان برائت از اتهامات تاریخی و سیاسی سبب شد که جرگه فراخوانده شود و مسوولیت به شانه‌های نهادی موسوم به لویه جرگه واگذار شود.
براساس آنچه نهادهای عدلی و قضایی افغانستان بیرون داده‌اند، 400 زندانی طالبان متهم به جرایم سنگین هستند و «رهایی آنان از صلاحیت رییس‌جمهور نیست.» اما بسیاری‌ها انتقاد داشتند که غنی براساس چه صلاحیتی 5000 زندانی طالبان را آزاد ساخت. حکومت در مسأله‌یی لویه جرگۀ مشورتی را فراخواند که از پیش دربارۀ آن تصمیم گرفته شده بود. فقط تدویر جرگه ضیاع وقت و هزینۀ هنگفت از پول 90 درصد افغان‌هایی است که زیر خط فقر قرار دارند.
کاهش فشارهای داخلی و بین‌المللی
با شروع مذاکرات مستقیم امریکا با طالبان، روابط کابل – واشنگتن به تیره‌گی گرایید. کابل که خود را از معادله حذف شده می‌دید، تلاش ورزید که جلو امضای موافقت‌نامۀ صلح میان امریکا و طالبان را بگیرد. اما تلاش‌های کابل کارگر نیافتید و موافقت‌نامۀ صلح با تشریفات خاص به امضا رسید. طبق توافق‌نامۀ دوحه قرار بود مذاکرات داخلی طی 10 روز آغاز شود. اما کابل از ماه‌ها بدین‌سو با ترفندهای گوناگون کوشید که مذاکرات صلح به تأخیر افتد. اما براساس آنچه اشرف‌غنی رییس‌جمهور افغانستان در مراسم افتتاحیۀ لویه جرگه اعتراف کرد: او در دو راهی سختی قرار گرفته بود و راهی جز گردن نهادن به فشارهای امریکا نداشت. غنی با برگزاری لویه جرگه نوعی وحدت صفوف در جبهۀ جمهوری اسلامی افغانستان را به نمایش گذاشت. تقریباً اکثریت رهبران رده‌نخست سیاسی در جرگه حضور یافتند و از تدویر جرگه و فیصله‌های آن استقبال کردند.
حکومت زیر فشار بود که در آستانۀ مذاکرات صلح با طالبان، نه تنها نتوانسته اجماع در جبهۀ جمهوری اسلامی را شکل دهد، بل عامل اصلی تشتت و پراکندگی بوده است. جرگه مشورتی صلح نمایشی از همبستگی و اتحاد سیاسی در کابل بود؛ ولو این اتحاد نمادین، ناپایدار و مقطعی بوده باشد.
در نتیجه‌گیری و تحلیل ساده می‌توان گفت که لویه جرگۀ مشورتی صلح، آخرین موانع و چالش‌ها را از پیش‌روی شروع مذاکرات بین‌الافغانی برداشت؛ فشارهای داخلی و بیرونی بر حکومت را کاهش داد؛ اجماع از دست رفته در صفِ جمهوری اسلامی را به گونۀ نسبی اعاده کرد؛ موضع دولت را در مذاکرات آتی برجسته ساخت؛ مسوولیت سنگین تاریخی – قانونی را از شانه‌های محمد اشرف‌غنی برداشت و به طالبان پیام روشن فرستاد: "صلح می‌کنیم، اما نه به هر قیمت".
حواشی جرگه
دیگر زنان زیربار نمی‌روند: سال‌ها پیش ملالی جویا، نماینده سابق مجلس در تالار لویه جرگه علیه رهبران جهادی موضع گرفت. اظهارات او حساسیت کم‌مانندی را برانگیخت. ملالی جویا از تالار جرگه اخراج شد و بعدها در مجلس نمایندگان برنامه‌ها و اهداف‌اش را دنبال کرد. اما نمایندگان مجلس سخنان وی را تحمل نتوانستند و صلاحیت نمایندگی‌اش را سلب کردند.
در لویه جرگۀ مشورتی صلح بلقیس روشن نماینده فراه در مجلس صدا بلند کرده و از آنچه باج‌دهی به طالبان می‌خواند، انتقاد کرد. اعتراض او با خشونت پاسخ داده شد. این مسأله موجی از انتقادهای زنان افغانستان را برانگیخت. اعتراضات خیابانی و رسانه‌یی برپا شد و زنان نشان دادند که دیگر زیر بار نمی‌روند و تسلیم نمی‌شوند. صفِ واحد زنان سبب شد که رهبران سیاسی و رهبری جرگۀ مشورتی صلح از زنان به ویژه بلقیس روشن معذرت بخواهند و بر رسیده‌گی به این قضیه تعهد بسپارند.
ظهور دوبارۀ کرزی
کرزی در مراسم افتتاحیۀ لویه جرگۀ مشورتی صلح شرکت نکرد. اما در مراسم اختتامیه حضور یافت. حضور کرزی با استقبال گستردۀ اعضای لویه جرگۀ مشورتی صلح روبرو شد. پس از برخورد یکی از موظفین تدویر جرگه با بلقیس روشن، کاربران شبکه‌های اجتماعی ویدیوهای رفتار ملایم و با مدارای کرزی با بلقیس روشن در لویه جرگۀ مشورتی شش سال قبل را دست به دست کردند و تعهد او به آزادی بیان را ستودند. این مسأله سبب شد که سخنرانی روز یکشنبۀ کرزی در تالار لویه جرگۀ مشورتی صلح با استقبال فراوان همراه باشد. شش سال پس از ریاست‌جمهوری کرزی، جمع زیادی فکر می‌کنند که او برای افغانستان چندپارچه گزینۀ مناسب رهبری بود. با وجود اینکه کرزی بارها گفته است که دیگر به قدرت بر نمی‌گردد؛ اما ناظران باور دارند که اگر در نتیجۀ مذاکرات صلح حکومت موقتی روی کار آید، بدون شک حامد کرزی در کنار عبدالله عبدالله و اشرف‌غنی یکی از گزینه‌های جدی رهبری آن خواهد بود. کرزی یکی از برندگان اصلی لویه جرگۀ مشورتی صلح بود.
تلطیف رابطۀ غنی- عبدالله
ریاست جمهوری در کمال ناباوری ریاست لویه جرگۀ مشورتی صلح را به عبدالله عبدالله واگذار کرد. غنی و عبدالله سابقۀ تنش انتخاباتی داشته و از رقبای سرسخت همدیگر محسوب می‌‌شوند. آن‌ها با وجود اینکه موافقت‌نامۀ سیاسی تقسیم قدرت را به امضا رسانیده‌اند، اما هنوز در تقسیم کرسی‌ها و نهادهای دولتی دچار اختلاف هستند. اما داکتر عبدالله بدون درنظرداشت اختلافات سیاسی برسر تطبیق مفاد موافقت‌نامۀ سیاسی، طبق خواست ریاست جمهوری لویه جرگۀ مشورتی صلح را رهبری کرد. انتظار می‌رود همسویی آن‌ها در لویه جرگه به تقویت روابط و همکاری‌های پیش رو کمک کند. عبدالله عبدالله از آغاز با رهایی زندانیان طالبان موافق بود.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
