|
|
| مصاحبه/ |
عمر زاخیل‌وال: چند دستگی در صف طالبان را تشویق نکنیم
/30.1.2020
اشاره: حضرت عمر زاخیل‌وال، سال‌ها مهرۀ اصلی اقتصادی افغانستان بوده است. او در دورۀ حکومت حامد کرزی چندسالی به حیث مشاور ارشد اقتصادی و سپس به عنوان وزیر مالیه برگزیده شد. زاخیل وال در حکومت جدید نیز برای مدتی جایگاهش را حفظ کرد و سپس به حیث سفیر افغانستان در اسلام‌آباد تعیین شد. او از سفارت افغانستان در اسلام‌آباد استعفا کرد و به صف مخالفان رییس‌جمهور غنی پیوست. آقای زاخیل‌وال از یک سال بدین‌سو سرگرم کار در زمینۀ مذاکرات صلح است. او رابطه نزدیک با زلمی خلیل‌زاد فرستادۀ امریکا و نمایندگان طالبان در قطر دارد. افغانستان.رو دربارۀ مذاکرات صلح و برخی مسایل مهم دیگر با وی به مصاحبه پرداخته است.
بیشتر از یک سال از مذاکرات امریکا و طالبان می‌گذرد. دو طرف بارها از قریب‌الوقوع بودن توافق صلح سخن زدند. اما هربار امضای موافقت‌نامه به تأخیر افتیده است. چه فکر می‌کنید دلیل تأخیر و طولانی‌شدن امضای موافقت‌نامه چیست؟
دلیل عمده بی‌اعتمادی میان دو طرف است. در محتویات چیزی باقی نمانده، اما فضایی‌که موافقت‌نامه به امضا برسد، تاهنوز شکل نگرفته است. ایجاد چنین فضایی به اعتمادسازی میان دو طرف نیاز دارد. به همین دلیل، مذاکرات آخر دوحه متمرکز روی اعتمادسازی بود، نه محتویات توافق‌نامه.
هرچه مذاکرات طولانی‌تر می‌شود، مردم از برقراری صلح و آشتی ناامیدتر می‌گردند. آیا فکر می‌کنید که مذاکرات به نتیجۀ محسوس و ملموس بیانجامد؟
خوشبین هستم که مذاکرات نتیجه می‌دهد. حمایۀ مردمی و سیاسی لازم است. اما فراموش نکنیم که حل جنگ پنج دهه‌یی، در یک نشست و دو نشست ممکن نیست. همین‌که طی یک سال از پیشرفت مذاکرات می‌شنویم و قرارداد صلح بین امریکا و طالبان نهایی شد، نمایندگان طالبان، سیاسیون و حکومت باهم نشستند، یک پیشرفت است. ما قبلاً چنین نشست‌هایی نداشتیم. این وضعیت ما را امیدوار ساخته است.
جریان‌های سیاسی، طالبان و نمایندگان امریکا، حکومت را مانع صلح می‌دانند. حکومت افغانستان می‌تواند بیشتر از این روند صلح را به چالش بکشد؟
امیدواری ما این است که حکومت روند صلح را به چالش نکشد و یک بازیگر مسوول، فعال و موثر باشد. هیچ کسی بدیل حکومت شده نمی‌تواند. چون حکومت از نظام نمایندگی می‌کند. همۀ ما خواهان حفظ نظام هستیم. ما خواهان نقش حکومت هستیم. امیدواری ما این است که حکومت چنین نقشی را ایفا کند.
به نظر می‌رسد برخی کشورهای منطقه به ویژه ایران و هند نیز از مذاکرات جاری راضی نیستند. دلایل نارضایتی این کشورها چیست؟
یکی این‌که این کشورها در جریان مذاکرات نیستند. دوم هردو کشور رقابت‌هایی دارند. هند با پاکستان رقابت دارد و ایران با سعودی، امارات و امریکا رقابت دارد. این رقابت‌ها باعث تشدید جنگ در افغانستان شده و روند صلح را هم می‌تواند به چالش بکشد.
رهبران پاکستان برخلاف سال‌های قبل، به تکرار از علاقمندی شان به امضای موافقت‌نامه صلح میان طالبان و امریکا سخن می‌زنند. چه تغییری در موضع پاکستان در قبال افغانستان و طالبان به میان آمده است؟
برای پاکستانی‌ها روابط با امریکا مهم است. آنها می‌دانند که پیشرفت در مذاکرات بین امریکا و طالبان، روابط اسلام‌آباد و واشنگتن را بهتر و نزدیک‌تر می‌سازد. مذاکرات صلح باعث نزدیکی روابط امریکا و پاکستان هم شده است.
دو رهبر حکومت افغانستان درحالی‌که دو رقیب انتخاباتی هم هستند، به دو چهرۀ متخاصم در مذاکرات صلح تبدیل شده‌اند. یکی خواهان آتش‌بس است و دیگری کاهش خشونت می‌خواهد. کدام یک برحق است؟
صلح باید به آتش‌بس منجر شود. آتش بس آغاز روند صلح است. هیچ کسی بدین باور نیست که کاهش خشونت کفایت می‌کند. ولی ما وقتی به آتش بس سراسری رسیده نمی‌توانیم، قدم اول باید کاهش خشونت قابل ملاحظه باشد و ما از این استقبال و حمایت می‌کنیم. کاهش خشونت می‌تواند یک قدمی برای اعتمادسازی و آتش بس سرتاسری باشد.
بخش عمدۀ صلح شامل مذاکرات بین‌الافغانی است. با توجه به پراکندگی که در داخل کشور وجود دارد، فکر می‌کنید که حکومت و جریان‌های سیاسی قادر به معرفی یک تیم واحد به مذاکرات بین الافغانی شوند؟
امیدواریم که چنین شود. اگر نشود، یک ناکامی بسیار بزرگ است. خصوصاً زمانی‌که جامعۀ جهانی، امریکا و طالبان آماده باشد، اما کابل آمادۀ مذاکره نباشد و دید واحد نداشته باشد. وقتی تیم واحد نباشد، دید واحد هم به وجود نمی‌آید و تیمی‌که از کابل می‌رود، منسجم نمی‌باشد.
شما در دو دوره نشست بین‌الافغانی مسکو حضور داشتید. گفته می‌شود این مذاکرات برای اعتمادسازی و نزدیکی میان جریان‌های سیاسی و طالبان موثر واقع شده است. به باور شما، ادامۀ چنین مذاکراتی روند صلح را کمک نمی‌کند؟
صددرصد کمک می‌کند. هر فرصتی که طالبان و نمایندگان حکومت و جریان‌های سیاسی بنشینند، موثر است. صلح در نتیجۀ مذاکره، صحبت و گفت‌وگو به میان می‌آید. ادامۀ نشست‌های سال گذشته ممد مذاکرات صلح است.
یکی از مسایلی‌که همواره مطرح می‌شود این است که اگر توافق صلح هم امضا شود، صلح در افغانستان تأمین نمی‌گردد. چون طالبان یک دست نیستند و داعش هم آمادۀ سربازگیری است. باور شما در این زمینه چیست؟
من موافق نیستم. پدیدۀ داعش در افغانستان ناکام شده است. دلیل ظهور داعش ناامنی و جنگ در افغانستان بوده است. جنگ عمده در افغانستان بین طالبان و حکومت و طالبان و امریکا است. اگر میان این دو طرف صلح تأمین شود، داعش در افغانستان نخواهد بود. دوم این‌که طالبان نشان نداده‌اند که چند دسته هستند. اگر می‌خواهیم که از طریق جنگ به پیروزی برسیم، چند دستگی طالبان به نفع است. اما اگر می‌خواهیم که طالبان را به صلح بکشانیم، چند دستگی را تشویق نکنیم. چون در آن صورت با یک گروه صلح می‌شود و گروه‌های دیگر در جنگ می‌مانند. فعلاً چند دستگی را جدی نمی‌بینیم.
فعلاً ملا رسول در غرب افغانستان جدا از ملا هبت‌الله فعالیت دارد؟
او یک قوماندان است. نظریات ملا رسول قابل تأیید است. او طرف‌دار صلح است. اما او در بدنۀ بزرگ طالب، یک اقلیت کوچک است. از بدنۀ طالبان یک گروه قابل ملاحظه بیرون نشده است.
گزارش‌هایی وجود دارد که حکومت به لحاظ مالی- اقتصادی زیر فشار است. دلایل بحران مالی- اقتصادی در افغانستان چیست؟
ناامنی، بی‌ثباتی سیاسی، معلق بودن نتیجۀ انتخابات، اختلافات درونی در حکومت و مصارف کمپیانی که در سال گذشته صورت گرفت، روی وضعیت اقتصادی تأثیرگذار بوده است.
حکومت همواره از افزایش عواید و صادرات سخن می‌زند. آیا عواید افغانستان در مقایسه با گذشته بهبود یافته و یا در سیستم جمع‌آوری عواید تغییراتی رونما گشته است؟
تغییر قابل ملاحظه به وجود نیامده است. تقریباً هفت سال قبل، عواید افغانستان در حدود 2.2 میلیارد دالر بود، حالا اگر ارقام اعلام شده را باور کنیم، بالاتر از 2.5 میلیارد دالر نیست. بنابراین، در هفت سال 300 میلیون دالر افغانستان قابل ملاحظه نیست. این را در نظر داشته باشیم که حالا مالیات بسیار بلند رفته است. شش سال قبل اوسط مالیۀ گمرکی ما شش فیصد بود، حالا از 20 درصد بالا رفته است. روی کریدت کارت‌های تلیفون ده درصد مالیه گذاشته شده است. مالیات خدماتی دیگری هم اضافه شده است. رقم بزرگ مالیات از ساحاتی گرفته شده که قبلاً نمی‌گرفتیم. از افغانستان بانک به‌گونۀ غیرقانونی پول گرفتند که قبلاً نمی‌گرفتیم. سالانه به گونۀ غیرقانونی از عواید مرکزی افغانستان ده‌ها و صدها میلیون دالر گرفته می‌شود. درحالی‌که این اصلاً نباید شامل عواید می‌بود. ما قبلاً از شرکت‌های دولتی از جمله اترا و برشنا پول نمی‌گرفتیم. می‌خواستیم که سرمایۀ شرکت‌ها بالا برود و توانمند شوند. حالا سالانه ده‌ها میلیون دالر از آنها گرفته می‌شود. اگر این‌ها را بکشید، عواید در مقایسه با گذشته بسیار پایین خواهد آمد.
پول افغانی در سال های اخیر نزدیک به 50 درصد ارزش خود را در مقابل دالر از دست داده است.
اگر مذاکرات صلح به نتیجه نرسد و پراکندگی سیاسی در داخل کشور هم ادامه یابد، آینده کشور را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
ما امیدوار هستیم که به صلح برسیم. اگر صلح نشود، ثبات سیاسی، وضعیت امنیتی بدتر از امروز خواهد بود. امیدواریم که چنین نشود.
شما از چهره‌های نزدیک به رییس‌جمهور اشرف‌غنی بودید. اما حالا از او بریده‌اید. چه چیزی باعث دوری شما از او شد؟
تفاوت در دید حکومت‌داری، تفاوت در مدیریت بحران و تفاوت در مدیریت پروسه صلح، موجب دوری شده است. هیچ مسألۀ شخصی در کار نبود. تحت مدیریت سیاسی او، وحدت ملی کشور شدیداً ضربه خورده است. (اختلافات) روی مسایل ملی است.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
