|
|
| از منابع روسي/ |
افغانستان: دو منطق شکست
/21.4.2010
نظر نویسنده ممکن است مغایر موضع سایت "افغانستان.رو" باشد.
میخائیل پییاتروفسکی رئیس موزیم دولتی ایرمیتاژ، کاندید اکادمیسین اکادمی علوم روسیه در مطلب که در روزنامه «وریمیه نووستی» منتشر گردیده می نویسد:
در روی میز من دوسیه از ارشیف موزیم ایرمیتاژ و کتاب نو قرار دارند. دوسیه ارشیف حاوی مواد راجع به اماده ساختن اتاق های کاخ زمستانی برای پذیرایی از مهمان دولتی، پادشاه افغانستان شاه امان الله خان و پروتوکول مکمل در باره گشت و گذار او در سالون های ایرمیتاژ می باشد. امان الله خان متحد مهم روسیه شوروی بر ضد انگلیس بود که بعداً سرنگون گردید.
عنوان کتاب است –«افغانستان. حزب حاکم و اردو. 1978 – 1989». (М. Грани;ИРИ РАН,2009). مولف – و. س. خریستافوروف، دوکتور علوم حقوق، برید جنرال، مدیر اداره راجستر و فوند های ارشیفی روسیه.
در روسیه راجع به افغانستان کوه کتاب ها، در قدم اول راجع به زمان حضور نیروهای ما در انجا نوشته شده اند. یکی از تفاوت های قابل ملاخظه این کتاب از کتب دیگر در این است که این تحقیقات علمی با دستگاه دقیقا، تشکل یافته، تبصره های عاقلانه و تعداد عظیم معلومات می باشد. اسامی چهره های سیاسی، نام های جهات جغرافیایی، انواع سلاح ها، اسناد افغانی و شوروی، نمرات جزو تام های نظامی در متن به وفور ریخته شده، ولی انها فهرست بی هویت نبوده، بلکه شیماهای فعال می باشند که حوادث را بصورت برجسته نشان میدهند.
مولف نه تنها افغانستان را می شناسد. او حتی قبلآً ازمون حق نوشتن ان را سپری گرده است. مولف – افسر – مترجم و دانشمند می باشد. اودر باره اوضاع در افغانستان از گزارش های ادارات استخباراتی، معاشرت با شخصیت های بلند پایه و مردم عام افغانستان و تجارب چندین ساله شخصی اگاهی دارد. زمانیکه کتاب راجع به حوادث درافغانستان را میخوانی، دلچسپ تر از همه خود انکشاف حوادث نه ، بلکه توامیت عوامل مختلف و واقعیت های تاریخی می باشد. حالا همه درک کردند که بهتر است خود را در افغانستان درگیر نساخت. سه جنگ افغان و انگلیس بر بیروی سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی، نظریه پردازان و " الهام دهندگان" مداخله در افغانستان تاثیر نکرد. همچنان تجربه افغانستان بر امریکایان نیز تاثیر نکرده است. بژیزینسکی به "ویتنام شوروی " خوشی میکرد. امریکا با " افغانستان امریکایی" دست به گریبان شد. اوضاع تقریباً مشابه است – تلاش اعمار چیزی که اعمار ان در سرزمین بیگانه ناممکن می باشد: یا " دولت کمونیستی"، و یا " دموکراتیک". در اینجا شباهت عجیب شیوه های برخورد مشاهده میشود. عین ناگزیری ورود نیروها، عین مکلفیت ایدیولوژیکی انجام این کار، عین نادیده گرفتن کارشناسان واقعی خود، نادیده گرفتن مشابه عنعنات، طرز زندگی و تاریخ کشور دیده میشود.
واسیلی خریستافوروف توانایی فورمولبندی عمیق را دارا می باشد. او می نویسد: " برخورد سبکسرانه نسبت به احساسات مذهبی و ملی از طرف رهبری افغانستان بعد از کودتای ماه اپریل سال 1978 نه تنها به برخورد نظامیان افغان نسبت به خدمت ، بلکه بخش اعظم مردم نسبت به تحولات حکومت انقلابی اثرات منفی بجا گذاشت". خود افغانها سبک " گارد سفید" را فرا گرفتند. انها تسلسل خوب معلوم انقلابات ملی – کودتا، انشعاب در بین پیروزشدگان، کودتای نو، انشعاب نو، اپوزیسیون نیرومند ملی، بازهم انشعاب، کمک خارجی، حضور نظامی دولت خارجی، بنبست، مذاکرات بین المللی و شکست رژیم انقلابی را فعال ساختند. قصه در اثر تحت عنوان" افغانستان. حزب حاکم و اردو" : از هجوم بر قصر داود تا هجوم بر قصر امین و محاصره نمایندگی سازمان ملل متحد، جای که نجیب الله پنهان شده بود، به همین منوال ادامه دارد.
دو عنصر جامعه – اردو و مذهب - در روند تاریخی که از زمانه های انگلیسها ادامه دارد نقش مهم را بازی میکردند و میکنند. باید گفت، که در افغانستان قبل از انقلاب هیچکدام از این دو عنصر قوی نبود. اردو در جریان همکاری با شوروی تحکیم یافت. خریستافور به برازندگی خاص به اساس مشاهدات خود " پدیده جلال اباد" را تشریح میکند. بعد از خروج نیروهای شوروی نیروهای حکومتی افغان از همین نقطه کلیدی توانستند تهاجم اپوزیسیون را موفقانه و برای مدت زمان طولانی دفع نمایند. رهبران چیزهای را اموختند، چیزی شبه نسخه درست را یافتند. ولی ناوقت شده بود. اتحاد شوروی به رسمیت شناختن جناح دیگر در حال جنگ را اغاز نمود. تاکید بر خصوصیت ملی و اسلامی رژیم بیش از این به نجیب الله که مشاورین و استخبارت شوروی بر او حساب میکردند، کمک نمی کرد. مساله عمده این بود که اوضاع بین المللی تغییر کرد. اتحاد شوروی ضعیف گردید، از اینجا ( میخواهم از خود اضافه نمایم) و اروپای شرقی عقب نشینی کرد.
خریستافور همه حوادث را با در دست داشتن اسناد و خاطرات شخصی تشریح میکند. چیزهای زیادی را بصورت دقیق و روشن و بعضاً با ظرافت فورمولبندی میکند. بطور مثال، به این جمله پر محتوای راجع به هجوم بر قصر امین و سرنگونی او: " مقر امین کشته شده هنگام هجوم را اشغال کردند" و یا : " به عقیده وی. ای. کیرپیچنکو، در پیشا پیش حکایت کنندگان راجع به حوادث درافغانستان ( اندکی بالا "فراموش کردن همه چیزسفارش شده بود" م. پ.) ماموران اسبق کا.جی. بی. قرار گرفتند". تذکر این نقطه بجا به نظر میرسد که در کتاب در بین چهره های سیاسی خطرناک افغان و شوروی بصورت مختصر و غیر مستقیم، ولی بطور محسوس استادان استخبارات شوروی ای. کریوچکوف و وی. ای. کیرپیچینکو بطور خاص برجسته گردیده اند.
امروز همه تصور میکنند که اسلام به علت اساسی شکست اشغالگران، بیگانگان و مفکوره های بیگانه در افغانستان مبدل گردید. از قصه خریستافور دیده میشود، که این هم درست است و هم چنین نیست. عدم توانایی مقامات انقلابی در جلب اقشار پائین « مردم مذهبی»، نادیده گرفتن بی شرمانه طرز زندگی اسلامی، بازی با کلمات انقلابی نه تنها کتله های وسیع را از انقلاب و متحدین ان روگردان ساختند، بلکه از سبب همین گونه برخورد اسلام در افغانستان به چنین قوت سیاسی مبدل گشت که هیچگاهی نبود. افغانستان از ولایت جهان اسلام به مرکز و پایگاه تندروی مذهبی و مبارزه اسلامی شده سیاسی مبدل گشت.
انقلابیون افغانستان و مشاورین شوروی انها اصطلاحات اسلامی را نادیده گرفتند. کلمه "جهاد" را اپوزیسیون به کار گرفت و ان را به مقاومت مذهبی مبدل ساخت. قصور این همه و همچنان ناکامی نجیب الله که جهت اشتی تلاش میکرد، بر دوش نیروهای خارجی – شوروی و امریکا قرار دارد. هردوی انها بصورت نادرست محاسبه کردند که تا کدام اندازه باید نقش روز افزون مذهب در سراسر جهان مدنظر گفته شود و از ان استفاده کنند. برای امریکا بن لادن سمبول این اشتباه محسوب میشود.
دو واقعیت، تاریخی و معاصر، در حوادث افغانستان با هم گره خورده اند. زمانیکه رهبران شوروی فیصله تقریباً مجبورانه مداخله فعال در امور افغانستان را اتخاذ میکردند، انها از منطق توسعه جهانی نفوذ کشور سوسیالیزم پیروی میکردند. ولی انها به عین اندازه از منطق " بازی بزرگ" روسیه در اسیای مرکزی، منافع درست و یا نادرست درک شده روسیه در مناسبات با دول دیگر پیروی میکردند. منطق که به اساس ان شاه امان الله خان را در اتاق های ملکه امپراطور ماری الکساندروفنا در کاخ زمستانی جای دادند. این منطق تا به حال از ادراک ملی خودی ما به هیچ وجه از بین نه رفته است.
|
| فارسی.رو |
(0)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
