|
|
| از منابع روسي/ |
زمان کابل – رو به جلو!
/17.4.2009
اندری سیرینکو
منبع: روزنامه " نیزاویسیمایا گزیتا "
معلومات مختصر درمورد نویسنده مقاله: اندری نیکولایویچ سیرینکو – تحلیلگر مرکز مطالعات افغانستان معاصر.
نظر نویسندگان مقالات ممکن است مغایر با موضع اداره سایت "فارسی.رو" باشد.
نخبه گان افغانی صرفنظر از وظایف شان چه در مقامات دولتی و چه در جمع مخالفین دولت، در جستجوی پروژه های جدید برای آینده کشور می باشند. در حال حاضر پهلو به پهلوی تمایل ها و گرایشهای سیاسی که برای آگاهی توده های ملی کاملا" معمول است، جریانات جدیدی جهت رفع و برطرف ساختن بحران فعلی (که تقریبا" ابدی معلوم می شوند) ، در حال بوجود آمدن است. دور نما و چشم انداز توسعه ی بعدی افغانستان، مورد علاقه و توجه ی هم هواخواهان و هم مخالفان حامد کرزی است.
میل و علاقه به آینده
واضح است که این میل و علاقه را می توان با چندین دلیل توضیح نمود: خستگی از بی ثباتی مزمن اجتماعی – سیاسی، آغاز مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری در کابل و بالاخره اعلامیه متحدین غربی افغانستان بنام (ستراتیژی جدید) رئیس جمهور باراک اوباما.
"طرزالعمل آینده" در پروژه افغانی در ماه های اخیر، خیلی دورتر از مرزهای آسیای میانه تشکیل و ساخته می شوند. گردبادهای برخاسته شده از کنفرانس های بین المللی پیرامون مشکلات افغانستان در ماه های مارچ – اپریل سال 2009 از کابل گرفته الی هاگ، همه و همه بیانگر اینست که مسئله افغانستان (همزمان با بحران اقتصادی) برای جهان در اولویت قرار گرفته است.
پایتخت روسیه از روشهای جدید مُد سیاست جهانی عقب نمانده است. چند روز قبل در مسکو کنفرانس بین المللی "بحران افغانستان: سناریوهای ممکن انکشاف" به ابتکار مرکز مطالعات افغانستان معاصر آژانس اطلاعاتی "نووستی" نیز برگزار شد.
مسلماً طوریکه از سخنان مهمانهای افغان در این کنفرانس برمی آید، اساس و بنیاد "مدل افغانی صلح" همانند گذشته مناقشه و اختلاف با پاکستان می باشد. جهانبینی اکثر کارشناسان و سیاستمداران افغانی بر روی انتقام کشیدن تاریخی از اسلام آباد می چرخد. روحیه "ضد پاکستانی" با وجود جستجوی طرزالعمل های جدید سیاسی، مشخصه ی نخبه گان افغانی می باشد، البته بدون وابستگی به دیدگاه آنها در مورد نظام حامد کرزی.
یگانه اختلاف و تفاوت فقط در شکل و خاصیت لفاظی ها و نطق های ضد پاکستانی می باشد. طور مثال اگر جمیل کرزی - عضو فامیل رئیس جمهوری افغانستان، وکیل ولسی جرگه و رهبر حزب جوانان کشور درباره اینکه "ایالات متحده امریکا امروز به مشکل تروریزم در منطقه به چشم وسیعتر نگاه می کند"، یادآور می شود که "ریشه های حرکت طالبان در افغانستان نیست " و "پایگاه های اساسی طالبان و القاعده در خاک پاکستان قرار دارد" اما جاوید کوهستانی مشاور معاون رئیس جمهوری افغانستان خواستار "محدود ساختن بیدادگری و زورگویی استخبارات پاکستان – آی اس آی" می شود. به عقیده کوهستانی، "ارتش و استخبارات پاکستان – حکومت مرموز و سایه یی پاکستان بوده که سیاست ویژه ی خویش را در منطقه بدون توجه به حکومت غیر نظامی پاکستان، دنبال می کند". نظر به گفته جاوید کوهستانی، در حال حاضر با استفاده از قوای ائتلاف بین المللی که مصروف مبارزه با تروریزم در منطقه می باشند، "باید دست های استخبارات پاکستان را بست و آنها را وادار به ترک سیاست توسعه طلبی نمود". .
عنصر عمده و اصلی برنامه انتقام جویی نخبه گان سیاسی افغانستان از اسلام آباد فقط در توسعه عملیات ضد تروریستی ایالات متحده امریکا و ناتو به خاک پاکستان و نابودی آی اس آی خلاصه نشده بلکه با فشار آوردن به جامعه جهانی، کمک های اقتصادی به مقامات پاکستان را محدود سازند. باز هم جاوید کوهستانی در کنفرانس مسکو ابراز نمود: هزینه یی را که ایالات متحده امریکا جهت بوجود آوردن واحد های ملیشه (واحد های دفاع خودی از قبایل پشتون) به پاکستان اختصاص داده است، باید آنرا به افغانستان جهت تحقق همان اهداف تحویل دهد.
اساسات نظامی هویت جدید
جنبه نظامی در مسئله سیاست منطقوی همانند گذشته از اولویت برخوردار است. (با وجود بحث های ممتد مبنی بر تکمیل نمودن پروژه ی ایالات متحده امریکا و ناتو جهت نوین سازی (به سیستم غرب) و اصلاحات اجتماعی – اقتصادی در افغانستان). تمامی کارشناسان و سیاستمدارانی که از کابل جهت اشتراک در کنفرانس مسکو آمده بودند، هویت و عینیت جدید افغانستان را از "عامل ارتش" آغاز می نمودند.
مدلِ ساختن این هویت و عینیت جدید را جاوید کوهستانی (هم از نگاه محتوا و هم از نگاه ابزار) واضح و مشرح بیان نمود. به گفته ی کوهستانی، جهت رفع بحران افغانستان در قدم اول باید حاکمیت دولتی افغانستان تحکیم یافته، احیای ارتش ملی (قبل از همه قوای هوایی)، برگزاری شفاف انتخابات، آغاز مبارزه با بیکاری، توسعه همکاری ها میان ارگان های خدمات خصوصی دول منطقه (استخبارات، ضد جاسوسی، گمرک)، بوجود آوردن دیموکراسی در کشورهای خاور میانه و همچنان استفاده از پتانسیل سازمان همکاریهای شانگهای جهت نوین سازی سیاسی و اقتصادی افغانستان و همسایگان آن صورت گیرد.
دورنمای مسئله ی سرحد
نزد نخبه گان سیاسی افغانی نکاتی پیرامون مسئله سرحدی (که بسیار ناخوشآیند هم برای کابل و هم برای اسلام آباد است) بوجود آمده است. خط دیورند سنگی بزرگ بر سر راه مناسبات نیک میان کابل و اسلام آباد بوده و می باشد . نظر به تندی و شدتی که سیاستمداران و کارشناسان کابل از حکومت ملکی و نظامی پاکستان در کنفرانس مسکو انتقاد نمودند، فهمیده می شود که چرا تا کنون واشنگتن و ناتو در احیای تمام عیار ارتش نظامی افغانستان شتاب بخرچ نداده اند.
چنین فهمیده می شود که ناتو در حال حاضر یقین دارد که اگر قطعات غربی از افغانستان خارج شوند، شاید مقامات کابل از ارتشی که با هزینه ی ناتو بوجود آمده، جهت حل و فصل "مسئله ی سرحد" با پاکستان استفاده نماید. دلایل موثق و بنیادیی وجود دارند که می توان بر اساس آنها فرض نمود که پروژه اتحاد اتلانتیک شمالی برای افغانستان صاحب بُعد جدیدی در منطقه شده است و آن اینکه باید بر تعرض و پرخاشگری دوجانبه میان رهبران افغانستان و پاکستان "نظارت و کنترل" صورت گیرد و از برخورد نظامی میان کابل و اسلام آباد جلوگیری شود. و چنین تهدیدی می تواند جز "عملیات جانبی" مبارزه با تروریزم جهانی به رهبری غرب قرار گیرد.
قابل یادآوری است که برعلاوه لفاظی و نطق های "ضد پاکستانی"، کارشناسان افغانی که در کنفرانس مسکو اشتراک نموده بودند، راه های جدید مراوده میان کابل و اسلام آباد منجمله حل مشکل مرزی را نیز پیشنهاد نمودند. نظریه داکتر مهدی – یکی از رهبران "شورای متحد ملی افغانستان" در این کنفرانس مبنی بر ضرورت "تنزل ارزش سرحد ها"، جالبتر از همه بود. سیاستمدار مشهور و نوسینده افغان به تجربه اروپا مبنی بر حل مسایل مرزی و تحقق بوجود آوردن اتحادیه اروپا، توسل نمود. دکتر مهدی اشاره نمود: "در حال حاضر میان قبایل سرحدی پشتون که در هردوطرف خط دیورند زندگی دارند، باید قوانین سرحدی اروپا را مرسوم و داخل ساخت"..
"آسیای واحد"
توسل به تجربه ی سیاسی اروپا میان نخبه گان افغانی روز بروز محبوب شده می رود. واضح است که این خود نتیجه تعامل و حضور هفت ساله ی ائتلاف غربی در افغانستان و آمیزش و مراوده ی فعال میان طبقه سیاسیون کشور با همتایان امریکایی و اروپایی شان است.
اما تجربه اتحادیه ی اروپا برای سیاستمداران افغانی از نگاه محتوا (دیموکرات ساختن زنده گی عامه، توسعه اقتصاد بازار آزاد و غیره) آنقدر جالب نبوده به اندازه ایکه از نگاه ابزاری – تکنولوژیکی جالب است. این طرزالعمل در قریحه ی آقای محمد ظریف ناصری – رهبر حزب آزادیخواهان مردم افغانستان که در کنفرانس مسکو قرائت شد، روشن تر به نظر می رسد. به عقیده ی آقای ناصری، خروج از بحران چندین ساله ی افغانستان که تقریبا" تمامی کشورهای منطقه به آن سو کشیده شده اند، فقط یک راه دارد و آن ایجاد "آسیای واحد" می باشد". آقای محمد ظریف ناصری اعلام نمود: "در نتیجه پروسه جهانی شدن (گلوبلایزیشن)، اروپای واحد عرض اندام نمود. من متیقن هستم که فعلا" وقت آن رسیده تا بالای تحقق و عملکرد پروژه ی – آسیای واحد کار نمود". .
رهبر حزب آزادیخواهان مردم افغانستان عقیده دارد که در "آسیای واحد" علاوه بر افغانستان، کشورهای پاکستان، ایران و آسیای میانه می توانند داخل شوند. سیاستمدار افغانی متیقن است که "پیدایش ساختار جدید سیاسی در منطقه، وابسته سازی آسیا همانند اتحادیه ی اروپا، امکان حل مسایلی را خواهد بوجود آورد که طی دهه ها حل نشده اند". آقای محمد ظریف ناصری بطور ویژه خاطر نشان ساخت که یکپارچه سازی آسیا می تواند وسیله ی موثری برای نابودی بنیادگرایی مذهبی" که در اواخر بطور چشمگیری فعال شده است" گردد.
لهجه ی آقای محمد ظریف ناصری در مسکو مبنی بر اینکه نقش کلیدی در عملکرد و موثر واقع شدن پروژه یکپارچه سازی آسیا را باید سازمان همکاریهای شانگهای بازی نماید، از اهمیت ویژه برخورداراست. علاوه بر این رهبر حزب آزادیخواهان مردم افغانستان، باور دارد که سازمان همکاریهای شانگهای باید ستراتیژی ویژه ی خویش را جهت حل و فصل بحران افغانستان در جواب به ستراتیژی آقای باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا، پیشنهاد نماید. محمد ظریف ناصری گفت: "دو کشور بزرگ در منطقه وجود دارند – روسیه و چین. نقش آنها در حل و فصل بحران افغانستان باید برجسته تر شود"..
با درنظرگرفتن عدم موجودیت ستراتیژی مشخص روسیه در باره مسئله ی افغانستان و همچنان نفوذ و تفوق واضح چین در سازمان همکاری های شانگهای، می توان حدس زد که پروژه ی "آسیای واحد" نخست از همه برای چین سودمند است. بعضی از کارشناسان افغانی که در کنفرانس مسکو حضور داشتند، حین سخنرانی آقای ظریف ناصری، حتی تصور نمودند که این قریحه با موافقت "رفقای چینی" بمیان آمده است.
هرطوریکه باشد، واضح است که بر روی تخته ی شطرنج افغانستان و خاور میانه ی وسیع، بازیگران ستراتیژیکی جدیدی بوجود آمده اند که پروژه های (در نگاه نخست خیالی) بزرگ نو آرایی منطقوی را پیشنهاد می نمایند. و از این پروژه ها برای منافغ خویش، منجمله تقلا های چندین ساله ائتلاف اتلانتیک شمالی در مبارزه با تروریزم در افغانستان استفاده می نمایند. طوریکه معلوم می شود، ابر قدرت های منطقوی مخالف استفاده از دستآورد های ائتلاف غربی در نوین سازی خاور میانه، به نفع خویش نیستند.
طوریکه عمر نثار رئیس مرکز مطالعات معاصر افغانستان در گفتگویی با "نیزاویسیمایا گازیتا" خاطر نشان ساخت: " دیدار های کارشناسان افغانی و روسی در مسکو نشان داد که در راه جستجوی وسیع سیاسی و روشنفکرانه ی سناریو های آینده ی افغانستان، بازیگران جدیدی بوجود آمده است. منجمله قوت های که دورتر از مرزهای افغانستان قرار دارند. در این حال برای روسیه مهم است تا وقت را تلف ننموده، ابتکار را در بازار جمع آوری هویت جدید افغانستان و در عرصه ی اعمار ساختار منطقوی خاور میانه و آسیای مرکزی از دست ندهد ". اقای عمر نثار باور دارد: مدل های معمول رفتار سیاسی و اتحاد های سیاسی که طی سالهای گذشته و دهه ها بوجود آمده اند، امروز ارزش خویش را از دست می دهند. جوانب، پروژه ها و نگاهی جدیدی به افغانستان در کار است. زمان در شرق سریعتر و سریعتر در حرکت شده است. و گرایش ها و تمایل های جدید در رفتار های سیاسی نخبه گان افغانی صرفاً این را به اثبات می رساند"..
منبع: روزنامه " نیزاویسیمایا گزیتا "
|
| فارسی.رو |
(0)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
