|
|
| آسيای مرکزی/ |
رقابت جهانی در افغانستان؛ باعث از دست رفتن همکاری‌های منطقه‌ای نشده است
/25.9.2020
هفتاد و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در حال برگزاری است و وضعیت افغانستان برای دومین روز در دستور کار جهانی قرار گرفته است. در میان کشورهایی‌که در سخنرانی‌های مختصر خود به آنچه در افغانستان اتفاق می‌افتد متمرکز شده اند، می‌توان از ایالات متحده امریکا ، قطر، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان نام برد. البته ازبکستان با پیشنهاد ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل در مورد افغانستان فراتر از دیگران رفت.
دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد فقط با یک پیشنهاد در مورد افغانستان صحبت کرد: "ایالات متحده در حال تلاش برای پایان دادن به جنگ در افغانستان است و ما نیروهای خود را به خانه برمی‌گردانیم. آمریکا در حال انجام رسالت خود در زمینه صلح است."
حسن روحانی، رییس جمهور ایران از روند صلح امریکا با طالبان در افغانستان تلحویاً ابراز نارضایتی کرد و گفت: "ما در همه روندهای صلح و سازش افغانستان، چه کنفرانس بن 2001 و چه ابتکارات منطقه‌یی ، نقشی اساسی داشته‌ایم."
امیر قطر اعلیحضرت شیخ تمیم بن حمد آل ثانی با جزئیات بیشتری در مورد افغانستان صحبت کرد. وی گفت که توافق‌نامۀ صلح میان امریکا و طالبان در فبروری 2019 امضا شد و مذاکرات بین‌الافغانی از 12 سپتمبر بدین سو در دوحه جریان دارد.
امیر قطر به نقش کشورش به عنوان میانجی اشاره کرد و اظهار داشت که وی قاطعانه به موضع حل اختلافات از طریق مسالمت‌آمیز پایبند است.
امیر قطر گفت: "موفقیت بعدی در مذاکرات بین‌الافغانی اکنون به خود برادران افغان بستگی دارد. ما تلاش خواهیم کرد تا گفتگوها ادامه یابد و به نتیجه برسد. اگر همه طرف‌ها تصمیم بگیرند که به طور کامل از خشونت دست بکشند و از تنوع، اختلاف و برابری شهروندی در آن کشور استقبال کنند، صلح و ثبات به زودی در سراسر افغانستان حاکم خواهد شد."
سران روسیه، چین، فرانسه و ترکیه از افغانستان نام نبرده‌اند. هنوز نوبت به آلمان، هند، پاکستان نرسیده است.
با این حال، کشورهای آسیای میانه به ویژه تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان دربارۀ بحران افغانستان با جزئیات بیشتری صحبت کرده‌اند. آنان گفتند که رفاه و توسعه کل منطقه مستقیماً به ثبات در جمهوری اسلامی افغانستان بستگی دارد و این ثبات ، به نوبه خود بدون جذب منابع اقتصاد اصلی جهان حاصل نمی‌شود. رهبران آسیای مرکزی بر راه‌حل مسالمت‌آمیز و سیاسی بحران افغانستان پافشردند و بر گسترش همکاری‌های منطقه‌یی تأکید ورزیدند.
تاجیکستان
امام علی رحمان رییس‌جمهور تاجیکستان یادآور شد که امسال کشورش ریاست قلب آسیا - روند استانبول را برعهده دارد که یک چارچوب منطقه‌یی است که از سال 2011 شکل گرفته و برای ایجاد گفتگوی سیاسی و ادغام افغانستان در پروژه های منطقه ای کار میکند.
رحمان خاطرنشان ساخت كه دوشنبه به دنبال افزايش نقش روند استانبول است. او بر اهميت نقش کشورهای منطقه در توسعه و بازسازي اقتصادي- اجتماعي افغانستان تأکید و گفت: "ما خطوط برق و شش پل مرزي ساخته‌ايم. ما برای اجرای بیشتر پروژه‌های اتصال بزرگراه‌های بین دو کشور و ساخت خطوط برق به ویژه CASA-1000 تلاش می‌کنیم. آموزش حرفه‌یی متخصصان افغان نیز یکی از زمینه‌های همکاری است."
امام علی رحمان گفت: "ما بارها اعلام کردیم که هیچ راه‌حل نظامی برای بحران افغانستان وجود ندارد. تاجیکستان از روند مذاکرات برای برقراری صلح استقبال میکند و از هرگونه ابتکار عمل با هدف حل بحران سیاسی در این کشور حمایت می کند."
رحمان تأکید کرد: "سرنوشت و آینده افغانستان در درجه اول در دست مردم افغانستان است و ثبات در این کشور تنها توسط خود افغانها از طریق مذاکرات صلح‌آمیز حاصل می‌شود."
ترکمنستان
قربانقلی بردی محمدوف، رییس جمهور ترکمنستان نیز گفت که "هیچ گزینه دیگری برای روند مذاکره [در افغانستان] وجود ندارد". وی گفت: "تمام تجربیات قبلی نشان داده است كه روش‌های اجباری چشم اندازی ندارند و نمی‌توانند به توافق و سازش منجر شوند." "کشور ما به عنوان یک کشور بی‌طرف و همسایه مستقیم افغانستان آماده است تا در قلمرو خود شرایط سیاسی و سازمانی لازم را برای برقراری گفتگوی مسالمت آمیز بین دولت افغانستان و همه طرف های علاقه مند به حل و فصل سیاسی اوضاع فراهم کند."
وی از جامعه بین المللی خواست تا در پروژه‌های منطقه‌یی که به ثبات سیاسی ، بازسازی اقتصادی و اجتماعی افغانستان کمک میکند، فعالانه شرکت کنند. رییس جمهور ترکمنستان پروژههایی را که عشق آباد بیشتر به آنها علاقه‌مند است عنوان کرد: خط لوله گاز TAPI (ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هند) و همچنین ساخت شاخه‌های راه آهن و خطوط ارتباطی فیبر نوری با دسترسی به خاک افغانستان.
استراتژی ازبکستان برای افغانستان
با این حال، سخنان رهبر ازبکستان بیشترین تمرکز را در مورد افغانستان داشت. رییس‌جمهور شوکت میرضیایف برای ایجاد قالب جدیدی برای همکاری بین‌الملل با پیشنهاد تشکیل کمیته دائمی در افغانستان در سازمان ملل متحد، ابتکار عمل را به دست گرفت.
در اعلامیه وزارت خارجه ازبکستان در مورد کمیته دایمی گفته شده که نقش تاشکند در حل و فصل بحران سیاسی افغانستان بسیار بالا است. کنفرانس تاشکند 2018 توجه جهانیان را دوباره به بحران افغانستان جلب کرد. روشن شد که صلح در این کشور تنها از طریق مذاکره حاصل می‌شود و پس از این کنفرانس، جامعه جهانی به جستجوی راه هایی برای آغاز روند صلح بین دولت افغانستان و طالبان آغاز کرد. ازبکستان یکی از اولین کشورهایی بود که گفتگوی مستقیم با طالبان برقرار کرد و آنها را به عنوان بخش جداییناپذیر جامعه افغانستان شناخت.
سیاست ازبکستان در قبال افغانستان بر عدم مداخله در امور داخلی این کشور استوار است. به گفته تاشکند ، تمام فرایندهای سیاسی باید فقط توسط مردم افغانستان و تحت هدایت مستقیم آنها انجام شود.
در این سند آمده: ازبکستان با اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه‌های حمل و نقل، اقتصاد، انرژی و آموزش در بازسازی اقتصادی افغانستان شرکت میکند. از این رو ، ازبکستان کار احداث خط آهن مزارشریف-پیشاور ، خط برق سورخون-پلخمری را آغاز کرده و یک مرکز آموزشی برای جوانان افغان در ترمز ساخته است.
تاشکند ضرورت ایجاد کمیته دائمی سازمان ملل در مورد افغانستان را به دلایل زیر حایز اهمیت دانسته است:
1. درگیری افغانستان 40 سال سابقه دارد؛ اما تاکنون هیچ استراتژی بین المللی برای حل آن ارایه نداشته است.
2. افغانستان باید به سکویی برای همکاری منطقه‌یی تبدیل شود، نه مرکز رقابت ژئوپولیتیک. ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل متحد به تقویت اجماع منطقه‌یی و بین‌المللی برای حل بحران در افغانستان کمک خواهد کرد. گفتگوی منظم به نزدیك‌كردن مواضع كشورهای برجسته منطقه‌یی و قدرت‌های جهانی كمك می‌كند و همچنین می‌تواند نقاط تماس مشترك در جهت افغانستان را پیدا كند.
3. ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل متحد امکان جمع‌آوری بودجه از جامعه بین المللی را برای اجرای زیرساخت‌ها و پروژه های اقتصادی - اجتماعی در افغانستان فراهم میکند. در این چارچوب، کشورهای اهدا کننده قادر خواهند بود تعهدات خود را پیگری و نظارت کنند. امروز بیش از 75 درصد بودجه دولت افغانستان توسط کشورهای خارجی تأمین می‌شود. کمکهای بین المللی تقریباً 20٪ از درآمد ناخالص ملی افغانستان را تشکیل می‌دهد.
4. ایجاد کمیته امکان دادن اولویت و توجه به بحران افغانستان را فراهم میکند که این امر باعث افزایش اثربخشی همکاری های بین المللی می‌شود. در شرایط کنونی توجه به امور بشردوستانه ضروری است. زیرا اوضاع اجتماعی- معیشتی مردم به دلیل جنگ و کرونا رو به بحران است. بیکاری حدود 40 درصد و فقر 70 درصد رو به افزایش است. یک سوم جمعیت افغانستان ، شامل. 7.3 میلیون کودک با کمبود غذا روبرو هستند.
5. امروز حدود 20 گروه تروریستی منطقه‌یی و بین المللی در افغانستان فعالیت دارند. ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل باعث افزایش اثربخشی مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی و تبادل سریع اطلاعات می‌شود. در عین حال ، لازم است که افغانستان را "کانون تروریسم و تهدیدی برای کل جهان" قلمداد کنیم و این کشور را دوستانه و برابر با دیگران بدانیم.
سرانجام ، تاشکند اطمینان دارد که ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل متحد در افغانستان تأثیر بسزایی در توسعه پایدار آسیای میانه خواهد داشت، زیرا فرصتی برای اجرای پروژه‌های فرامنطقه‌یی ایجاد می‌شود که کشورهای منطقه را به بنادر اقیانوس هند و خلیج فارس سوق می‌دهد و آسیای جنوبی را به بازارهای اروپا و چین متصل میکند.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
