|
|
| مصاحبه/ |
کریم خرم: گفت‌وگوهای بین‌الافغانی جنجالی‌تر از مذاکرات امریکا و طالبان است
/4.1.2020
اشاره: عبدالکریم خرم، وزیر اطلاعات و فرهنگ سابق و رییس دفتر رییس‌جمهور پیشین افغانستان، چهره‌یی نام آشنا و جنجال برانگیز است. او با اظهارونظرها و دیدگاه‌های خاص سیاسی و فکری‌اش همواره سرخط رسانه‌ها و افکار عامه افغانستان بوده است. آقای خرم پس از ختم اقتدار حامد کرزی، همچنان از افراد نزدیک و وفادار به او محسوب می‌شود. او شبکۀ وسیعی از رسانه‌های تصویری، چاپی و الکترونیک را در افغانستان مدیریت می‌کند. این شبکه‌ها عمدتاً علیه سیاست‌های امریکا در افغانستان نشرات دارند. افغانستان.رو با کریم خرم دربارۀ صلح، انتخابات و برخی مسایل مهم دیگر به مصاحبه پرداخته که شرح آن را در زیر می‌خوانید:
به‌تازه‌گی کتاب خاطرات شما زیر نام «چهل سال در طوفان» منتشر شد. با نوشتن این کتاب در پی چه بودید؟
هدف من این بود که چهل سال متلاطم و طوفانی تاریخ افغانستان را در قالب یک کتاب درآورم تا دیدنی‌ها و شنیدنی‌های من به نسل‌های بعدی کمک کند و این بخش تاریخ را مستند بسازم و تحلیل کنم. این کتاب بخش‌های مختلفی را در بر می‌گیرد. از روزی‌که شامل سیاست شدم تا وقتی‌که از وظیفۀ دولتی متقاعد گردیدم. بخش دوم کتاب مشتمل است بر روابط میان افغانستان و ایالات متحده امریکا. در این بخش من از ملاقات‌های سرنوشت‌ساز و از مذاکرات و اختلافات ریس‌جمهور کرزی با مقامات امریکایی حکایت کرده‌ام و در بعضی موارد حتی دیالوگ‌هایی را که در جریان این ملاقات‌ها شاهد بوده‌ام، آورده‌‌ام.
در کتاب چهل سال در طوفان، بسیاری از مسایل پشت پرده را افشا کرده‌اید. واکنش‌های داخلی و بیرونی به نشر این کتاب چه بود؟
کتاب به هردو زبان دری و پشتو دو مرتبه چاپ شده است. شاید به زودی چاپ سوم کتاب هم بیرون شود. این نشان می‌دهد که مردم زیادی کتاب را به دست آورده و خوانده‌اند. چند مجلس در پیوند به این کتاب در جاهای مختلف گرفته شد. کتاب نقد و بررسی شد. استقبال از کتاب بالاتر از چیزی بود که من تصور می‌کردم.
شما چنانچه نوشته‌اید با امضای پیمان امنیتی و استراتژیک مخالف بودید. آیا فکر می‌کنید مخالفت شما درست بود؟
متأسفانه چنان‌که من و رییس‌جمهور قبلی پیش‌بینی می‌کردیم، همان طور شد. رییس جمهور پیشین برای امضای قرارداد یک پیش‌شرط گذاشته بود و آن آوردن صلح در افغانستان بود. قرارداد صلح بدون برآورده‌شدن این پیشرط امضا شد و به افغانستان فاجعه به‌بار آورد. طرف‌داران پیمان مدعی بودند که با امضای پیمان، وضعیت اقتصادی ما خوب می‌شود و حمایت از نیروهای مسلح ما بیشتر می‌گردد؛ در مقابل تجاوز خارجی مصون‌تر می‌شویم و در مبارزه علیه تروریزم مصون‌تر می‌شویم؛ تمامی این‌ها سرچپه شد. پاکستان با پول امریکایی‌ها در خط دیورند سیم خاردار کشید. به خاک افغانستان تجاوز کرد. وضعیت اقتصادی خراب‌تر شد و فقر و بیکاری افزایش یافت. جوانان و تحصیل یافته‌های ما هر روز کشور را ترک می‌گویند. برخی‌ها زندگی خود را در راه فرار از کشور از دست می‌دهند. کمک‌ها همه روزه به بخش نظامی و ملکی ما کمتر می‌شود. رییس‌جمهور فعلی اعتراف کرد که 22 گروه تروریستی در افغانستان فعال است. درحالی‌که در روزهای آخر حکومت ما تنها القاعده و طالبان فعال بودند. در روزهای آخر حکومت ما، رییس‌جمهور کرزی از جنرال دانفورد(فرمانده سابق نیروهای امریکایی در افغانستان) پرسید که چند نفر از اعضای القاعده در افغانستان فعال هستند؟ او گفت که هفت نفر است. حالا 22 گروه تروریستی فعال است و داعش هم شاخۀ خود را در افغانستان باز کرده است. پس از امضای قرارداد امنیتی وضعیت ما از هر لحاظ خراب شد.
گزارش‌هایی وجود دارد که ایالات متحده امریکا به توافق با طالبان نزدیک شده است. شما باور دارید که دوطرف در روزهای نزدیک توافق نامه‌یی را به امضا برسانند؟
بربنیاد آنچه می‌شنویم ایالات متحده و طالبان به امضای توافق‌نامه نزدیک شده‌اند. اما بخش جنجالی‌یی‌که باقی می‌ماند گفت‌وگوهای بین‌الافغانی و نظام آینده افغانستان است. این بخش کار، جنجالی‌تر از گفت‌وگوهای طالبان و امریکا است. وقتی روش امریکایی‌ها را در بخش انتخابات و صلح می‌بینیم، در آن ارادۀ حل‌کردن واقعی مشکل افغانستان را نمی‌بینیم. آنچه را آنها سنجیده‌اند، وضعیت افغانستان را پیچیده‌تر خواهد ساخت. جنجال بسیار بزرگ هم در بخش صلح و هم در بخش انتخابات در پیش روی ما قرار دارد. امیدواریم که وضعیت با درایت رهبران سیاسی افغانستان آسان شود.
در روزهای اخیر شایعاتی منتشر شد که طالبان به آتش‌بس با امریکا توافق کردند. اگر این مساله به واقعیت انجامد، طالبان چه پاسخی به افکار عامه خواهند داد؟
در مذاکرات دو طرف، تحریک طالبان به نماینده‌گان امریکا گفته‌اند وقتی توافق‌نامه امضا شد، ما با شما آتش بس می‌کنیم و به قوای‌تان حمله نمی‌کنیم تا اینکه خروج نیروهای‌تان را از افغانستان تکمیل کنید. اما مشکل این است که طالبان تاهنوز نپذیرفته‌اند که با حکومت افغانستان آتش‌بس کنند. هیأتی‌که از سوی تحریک طالبان به قطر رفته بودند، دوباره به دوحه برگشتند. حالا گفته می‌شود که آتش بس ده روزه برقرار می‌گردد. در این زمینه شک دارم. اما آتش بس برقرار می‌شود. برای مردم افغانستان که همه روزه قربانی می‌دهند، این یک نشانۀ خوب است. امیدواریم این آتش بس به آتش بس دایمی تبدیل شود و سلسله قتل و کشتار خاتمه پیدا کند.
مهم‌ترین مبحث توافق صلح، خروج امریکا از افغانستان است. اما تمام تحلیل‌گران مدعی هستند که امریکا اراده‌یی برای خروج ندارد.طالبان در بدل چی به چنین توافقی تن می‌دهند؟
شاید بحث خروج نیروهای امریکایی طی یک ونیم سال مطرح باشد. اما تحلیل‌ها و مطالعات من نشان می‌دهد که امریکایی‌ها به طور کامل و صددرصد از افغانستان نمی‌برایند. آنها در پی وسیع ساختن برخی پایگاه‌های خود هستند. البته شکل حضور آنان متفاوت خواهد شد و نیروهای‌شان کمتر خواهد گردید، اما شک دارم که به طور مطلق از افغانستان خارج گردند. اما حالا با جنبش طالبان روی خروج طی یک‌ونیم سال آینده صحبت می‌کنند. از جزییات مذاکرات طالبان و امریکایی‌ها افغانها خبر ندارند. چنانچه خود امریکایی‌ها می‌گویند آنها به حضور استخباراتی در افغانستان ادامه می‌دهند. برخی از مسوولان امریکایی این را هم گفته‌اند که حضور استخباراتی نیازمند حضور نظامیان هم است. آنها به حضورشان در مناطق استراتژیک ادامه خواهند داد و عملیات‌های مهم را هم انجام خواهند داد.
برنده و بازنده توافق نامه صلح کدام طرف‌ها خواهند بود؟
اگر بحث برد و باخت مطرح شود، صلح به میان نمی‌آید. در صلح دو طرف خود را برنده احساس می‌کنند. به همین خاطر من شخصاً مخالف شعارهای جنگ‌طلبانۀ حکومت افغانستان هستم. از شعارها طوری استنباط می‌شود که حکومت می‌خواهد فاتح میدان جنگ باشد. حالانکه نه این توانایی را دارد و نه این ادعا به صلح کمک می‌کند. در صلح واقعی باید همه جوانب خود را برنده احساس کنند. در صلح برندۀ اصلی مردم افغانستان است. زیرا که بدبختی مردم افغانستان خاتمه می‌یابد.
با برگشت طالبان به قدرت فکر نمی کنیدکه شرایط بد گذشته تکرار شود؟
قرارداد صلح به معنای برگشت به حاکمیت گذشتۀ طالبان نخواهد بود. معنای گفت‌وگوهای بین‌الافغانی این است که افغانها دربارۀ چگونگی نظام آینده به توافق برسند. نگران هستیم که امریکایی‌ها بالای افغان‌های دیگر معامله نکنند. این طور نشود که آنها مشکل‌شان را با طالبان حل کنند و سایر افغانها را معامله کنند. اما فکر می‌کنم که گذشته تکرار نمی‌شود و شاهد وضعیت بهتر در پیش رو خواهیم بود.
انتخابات به بن بست خورده است. فکر می‌کنید در نتیجه انتخابات باردیگر شاهد حکومت وحدت ملی دوم خواهیم بود و یا حکومت یک‌دست و یکپارچه روی کار خواهد آمد؟
برایند انتخابات وابسته به گفت‌وگوهای صلح است. امریکا تلاش دارد که یک حکومت ضعیف با مشارکت بیشتر از آنچه در حکومت وحدت ملی شاهد بودیم، به وجود آید. اگر صلح ایجاب کند که حکومت کنونی نباشد، امکان لغو انتخابات و روی کارآمدن حکومت موقت خواهد بود. اما این احتمال بیشتر است که یک حکومت بسیار ضعیف، با مشروعیت ضعیف و با اشتراک بسیاری از جوانب روی کار آید. اگر برنامۀ صلح ناکام شود و امریکا به جنگ ادامه بدهد، در آن صورت حکومت و رییس‌جمهور فعلی حفظ خواهند شد.
اگر بحران انتخاباتی دوام یابد و مذاکرات صلح هم نتیجه ندهد کشور به کجا خواهد رفت؟
با مشخص شدن سرنوشت مذاکرات صلح، نتیجه انتخابات هم روشن خواهد شد.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
