|
|
| روسيه و افغانستان/ |
اخرین چانس
/12.6.2008
اندری سیرینکو
معلومات مختصر در مورد نویسنده: اندری سیرینکو – خبرنگار روزنامه "نیزاویسیمایا گازیتا"، تحلیلگر مرکز مطالعات افغانستان معاصر (افغانستان.رو).
نظرات نویسندگان مقالات ممکن مغایر با موضع سایت "فارسی.رو" باشد.
باوجود ادامه جنگ در جنوب کشور اداره کرزی با نشان دادن خوشبینی و اطمنان بر اینده، کار بالای اولین دوکتورین سیاست خارجی افغانستان را تکمیل نموده است.این سند ، که در وزارت خارجه کشور ترتیب گردیده و مدعی تسجیل اولویت های دراز مدت کابل در عرصه بین المللی میباشد ، در اینده نزدیک جهت بحث به ولسی جرگه ارسال خواهد شد. روشن است ، که در صورت تصویب " ستراتیژی کرزی " به مثابه " مشوره دیپلو ماتیک" در اینده بر اصول ان دوکتورین نظامی افغانستان نیز ساخته خواهد شد.
مشی کثرالبعدی
مسوده اولین دوکتورین سیاست خارجی افغانستان شامل چند ماده مهم می باشد. اول اینکه ، تدوین کننده گان سند وفاداری به سیاست عدم مداخله ، بی طرفی و تلاش جهت " اجازه ندادن به تصادم منافع دول جهانی " در خاک خود ، اعلام میدارند. دوم اینکه ، در مسوده دوکتورین گفته شده ، که افغانستان از مشی سیاست خارجی " کثیرالبعدی " و همچنان مفکوره حفظ و توسعه " روابط حسنه عنعنوی " با همسایگان پیروی خواهد کرد. در عین حال تاکید شده ، که روابط دو جانبه کابل با دول همجوار بر " احترام متقابل نسبت به حق حاکمیت و تمامیت ارضی کشور ها " اعمار خواهند شد. سوم اینکه ، افغانستان وعده میدهد " سیاست دوستانه ، متکی بر همکاری با دول بزرگ منطقوی ، منجمله با هند ، چین و فدراسیون روسیه ، پیش برد". چهارم اینکه ، یکی از اولویت های سیاست خارجی کابل برقراری و توسعه روابط حسنه با کشور های جهان اسلام محسوب میشود. پنجم اینکه ، افغانستان وعده میدهد بر ضد گسترش سلاح کشتار جمعی در سراسر جهان ، خاصتآ در منطقه، مقابله کند . بالاخره ، ششم اینکه ، روابط با امریکا و " جهان دموکراتیک " در مسوده دوکتورین سیاست خارجی افغانستان " ستراتیژیک " خوانده شده اند. در عین حال تذکر بعمل امده ، که این روابط فقط به مبارزه با تروریزم بین المللی و افراطیت محدود نمیگردند و اساس سیاسی دارند.
تیزس اخری، به عقیده عده کارشناسان ، مواد دیگر مسوده " دوکتورین کرزی " را که در انها در باره کثیرالبعدی بودن سیاست خارجی افغانستان و اماده گی کابل جهت پیروی از ستراتیژی عدم انسلاک و بی طرفی صحبت شده ، با تردید مواجه میسازد. احتمالآ ، اختلاف اشکار مفهومی را باید تا اندازه زیادی توسط خصوصیت قبل انتخاباتی مسوده ستراتیژی خارجی ( یک سال بعد در انتخابات ریاست جمهوری ، و بعدآ انتخابات پارلمانی برگذار میگردند ، که در انهاحامد کرزی و طرفداران او از حزب جمهوری افغانستان قصد شرکت دارند ) توضیح نمود. چنین تناقضات در سند احتمالآ از ضرورت حل وظایف ناهمگون سیاسی ماقبل انتخاباتی - نمایش " دوستی ابدی " با امریکا و پیمان اتلانتیک به منظور حفظ انحصار بر حمایت امریکا و روابط به همان اندازه مهم با همسایه گان نزدیک ناشی میگردند.
عنصر مهم مسوده " دوکتورین کرزی " تیزس در باره اماده گی جهت اعمار روابط دو جانبه با دول همسایه بر احترام متقابل نسبت به حق حاکمیت و تمامیت ارضی محسوب میشود. چنان به نظر میرسد ، که این ماده ستراتیژی خارجی قبل از همه متوجه رهبری پاکستان میباشد. مقامات رسمی اسلام اباد بصورت عنعنوی امتناع مقامات عالی رهبری کابل را در باره به رسمیت شناختن " خط دیورند " به مثابه سرحد دولتی افغانستان – پاکستان تبارز ادعای ارضی نسبت به پاکستان تلقی میکنند.
ترس از " تهدید ممکن افغانی " تا اندازه زیادی به علت ستراتیژی چندین ساله پاکستان در باره بازی کردن با تندروان اسلامی ، منجمله طالبان ، که اسلام اباد انها را به مثابه وسیله بازداری " تلاش های توسعه طلبی " کابل بررسی میکنند ، توضیح شده میتواند. دوکتورین جدید سیاست خارجی افغانستان در صورت تصویب به شکل کنونی عملآ به معنی امتناع رسمی افغانستان از ادعای ارضی نسبت به پاکستان و به رسمیت شناختن " خط دیورند " به مثابه سرحد دولتی بین دوکشور خواهد بود.
نیت اعلام شده افغانستان در باره مبارزه " برضد گسترش سلاح کشتار جمعی در تمام جهان ، خاصتآ در منطقه " نهایت مهم تصور میشود. در اوضاع فعلی این تیزس عملآ بر ضد ایران متوجه می باشد ، که پلانهای ذروی خود را پنهان نمیکند و" همکار ستراتیژیک " کابل ، واشنگتن را با ان تحریک مینماید .
مسکو – در مقام سوم
ماده مسوده دوکتورین سیاست خارجی راجع به تلاش کابل جهت اعمار روابط دوستانه سیاسی و تجارتی – اقصادی با دول بزرگ منطقه قبل از همه نسبت ترتیب بر شمردن این دول – هند ، چین ، روسیه جالب توجه می باشد ( اینکه ، که ایران در لست دول همکار منطقوی شامل نگردیده ، جالب توجه محسوب میشود ). بسیاری کارشناسان چنین تسلسل مقام ها را تصادفی نمیدانند. طوریکه از مطالب متذکره بر می اید ، افغانستان قصد دارد ، در اینده همکاری با دهلی و پیکن را تا اندازه زیادی توسعه بخشد. روسیه اگر چه "دولت بزرگ منطقوی " برای کابل محسوب میشود ، که به نظر ان ارج میگذارد و با توسعه روابط با ان علاقمند است ، با وجود این در مقام اخری و سوم قرار داده شده است. کاملآ محتمل به نظر میرسد ، که چنین مودل تصنیف دول بزرگ منطقوی نتیجه نفوذ امریکا بر طراحان دوکتورین سیاست خارجی افغانستان باشد.
نیروهای اساسی سیاسی افغانستان با روحیه محتاطانه – حسن نیت نسبت به ظهور اولین دوکتورین کشور برخورد نموده اند. یگانه حزب سیاسی در کابل ، که برخلاف مواد اساسی مسوده " دوکتورین کرزی " مخالفت نموده ، "شورای متحد ملی افغانستان" بود.
نماینده گان شورای متحد بتاریخ 14 ماه می در پایتخت افغانستان کنفرانس مطبوعاتی را برگذار نمودند ، که در ان تیزس راجع به روابط خاص کابل با امریکا را مورد انتقاد شدید قرار دادند. رهبران شورای متحد ملی اعلام داشتند ، که هرگونه اعلامیه ها و موافقت نامه ها راجع به روابط خاص افغانستان با دول بزرگ جهانی را تهدید برای تمام منطقه محسوب میکنند. به قول داکتر مهدی یکی از رهبران شورا ، اینگونه اعلامیه ها میتوانند به برهم خوردن توازن قواء به سطح منطقوی منجر شود. رهبران شورای متحد در مجموع 9 ماده از جمله 11 ماده مسوده " دوکتورین کرزی " را مورد تردید قرار داده اند.
روشن است ، که تصویب مسوده " دوکتورین کرزی " از طرف پارلمان افغانستان به شکل اولی ان ، شاید مورد قبول روسیه ، که بصورت عنعنوی اسیای مرکزی و افغانستان را ناحیه منافع خود میداند ، قرار نخواهد گرفت. اگر چه ، باید اعتراف نمود ، که مسکو در دهه های اخیر از اولویت های خود درین منطقه بصورت بسیار فعال دفاع نمیکند. بازدید مورخ 14 ماه می وزیر خارجه افغانستان رنگین دادفر سپنتا از واشنگتن ، که در جریان ان موصوف با کاندولیزه رایس وزیر خارجه امریکا موافقت نامه همکاری ستراتیژیک بین افغانستان و ایالات متحده امریکا امضاء نمود ، بر خوشبینی سیاستمداران روسیه نمی افزاید. در جریان مذاکرات واشنگتن وزیر خارجه امریکا به همتای افغان خود اطمینان داد ، که " امریکا هیچگاهی افغانستان را ، طوریکه اتحاد شوروی بعد از خروج نیروهای خود ازین کشور ان را تنها گذاشت ، تنها نخواهد گذاشت. ما هیچگاهی این اشتباه را تکرار نخواهیم کرد. ما متحد مطمن کابل هستیم و در اینده باقی خواهیم ماند".
در چنین وضع کریملین انقدر وقت زیاد ندارد ، تا در پیش نویس مسوده سیاست خارجی افغانستان تصحیحات مفید به نفع خود وارد کند. فدراسیون روسیه فعلآ چانس های نه چندان بد انجام این کار را دارد . بازدید اخیر رنگین سپنتا وزیر خارجه افغانستان از پایتخت روسیه به نفع چنین نظر گواهی میدهد. قرار معلومات موجود ، هدف عمده بازدید او تسلیم نمودن پیام رئیس جمهور کرزی به دیمیتری میدویدیف رئیس جمهور روسیه ، و همچنان تلاش جهت توضیح ان مواد مسوده سیاست خارجی افغانستان بود ، که میتوانستند باعث عدم رضایتمندی شدید روسیه گردد. سپنتا اعلام داشت: " من به مسکو امده ام تا به همکاران روسی خود صادقانه بگویم ، که افغانستان – طرفدار انکشاف و توسعه همکاری با فدراسیون روسیه می باشد".
وزیر خارجه افغانستان در اولین ملاقات ، ضمن تماس بر تیزس " روابط ستراتیژیک " با امریکا، به مثابه مثال صحنه های مختلف تاریخی را یاداوری میکرد ، که در انها یک کشور با دول مختلف رقیب روابط دوستانه حفظ میکرد. رنگین سپنتا ضمن تاکید بر اینکه ، سهم امریکا در بازسازی و احیای افغانستان به بیش از 60 % حجم کلی کمک های بین المللی میرسد ، تذکر این مطلب را بازهم ضروی دانست، که " افغانستان روابط خود را با دول مختلف ، فقط با پیروی از منافع ملی اعمار مینماید". او توافق روسیه را در باره ترانزیت محموله های غیر نظامی از طریق خاک روسیه ، که برای نیرو های ایتلافی در افغانستان مدنظر گرفته شده می باشند ، عالی ارزیابی نمود.
باید به نظر ناظران مستقیم بازدید ، که به روحیه فعال شخص رنگین دادفر سپنتا در باره برقراری روابط مثبت با رهبری روسیه اشاره میکنند ، توجه مبذول داشت.انها یکی از ظواهر ان را امتناع سپنتا وزیر خارجه افغانستان از عکس العمل نشان دادن به سوالات تحریک امیز نماینده گان برخی رسانه های گروهی غرب در باره " موانع تاریخی " ، که مانع توسعه روابط روسیه – افغانستان میگردند ، محسوب میکنند. سپنتا به لحن شدید اعلام نمود ، که مسکو و کابل " باید به اینده بدون نگاه کردن به عقب بنگرند ".
این " اصل سپنتا " میتواند به اغاز ستراتیژی جدید مشارکت روسیه – افغانستان مبدل گردد ، که میتواند " سمت گیری امریکایی " دوکتورین جدید سیاست خارجی افغانستان را تا اندازه زیادی نرمتر سازد.
روزنامه "نیزاویسیمایا گازیتا".
|
| فارسی.رو |
(0)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
