|
|
| مصاحبه/ |
معاون تیم ثبات و همگرایی: ما به دنبال سیاست خارجی آرام و متعادل هستیم
/10.8.2019
اشاره: اسدالله سعادتی، از اعضای پیشین مجلس نمایندگان، عضو شورای رهبری حزب وحدت و از نزدیکان محمدکریم خلیلی، رییس شورای عالی صلح افغانستان است. او در انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری، به حیث معاون دوم تکت انتخاباتی ثبات و همگرایی معرفی گردیده است. با آقای سعادتی دربارۀ «انتخابات و صلح» به مصاحبه پرداخته‌ایم.
شما در انتخابات 2014 از حامیان سرسخت رییس‌جمهور غنی بودید. چه دلایلی سبب گشت که امروزه به جدی‌ترین منتقد او مبدل شوید؟
در نظام‌های دموکراتیک، هرحاکم و حکومتی وقتی انتخاب می‌شود، انتخاب دومش منوط و وابسته به عملکرد سیاسی و کاری‌اش میباشد. اصلاً هنر دموکراسی همین است. ما در انتخابات 2014 فکر می‌کردیم که آقای غنی یک شخصیت تحصیل‌کرده و اکادمیک است و با دنیای غرب، جهان مدرن و دولت‌های ملی آشنایی بیشتر دارد، شاید بتواند برای مدیریت یک کشور بحران‌زده مفیدتر باشد. در آن زمان غنی در معرض آزمون عمومی قرار نگرفته بود و یک چنین تصوری وجود داشت.
برای همین، بعد از پنج سال حاکمیت‌شان به حیث منتقدشان تغییر موضع دادیم و در مقابلش در بزرگترین تیم رقیب قرار داریم. آقای غنی نه توقعات مردم افغانستان، نه انتظارات حامیان بین‌المللی، نه توقعات شرکای حکومت‌اش را و نه توقعات موتلفین و متحدین خودش را برآورده ساخت. برعکس او کارهایی انجام داد که آرزوهای مردم را در زمینۀ دست‌یابی به وحدت ملی برباد داد. برای اولین بار اختلافات بین نخبگان سیاسی به اوج رسید. بی اعتمادی بین ملت و حکومت بی‌سابقه بالا گرفت. امنیت و اقتصاد به شکل بسیار بحرانی شد. یک دالر امریکا از 55 به 80 افغانی رسید. صدها دلیلی وجود دارد که نشان می‌دهد آقای غنی به عنوان ناکام ترین رییس‌جمهور و تفرفقه انگیزترین رییس‌جمهور تاریخ معاصر ثبت خواهد شد. یقیقناً باور داریم که تاریخ بدی از خود برجای گذاشت. با چنین وضعیتی، دوباره ایستادن با آقای غنی را خیانت تاریخی به آرمان‌های ملت و مردم و شهدای خود می‌دانستیم. به همین دلیل در برابرش ایستادیم تا آقای غنی را از ارگ ریاست جمهوری بیرون کنیم و ارگ را که به کانون ستم، تبعیض، نابرابری و فساد و بداخلاقی تبدیل گردیده، دوباره به کانون عدالت و برابری مبدل سازیم.
مبارزات انتخاباتی آغاز شد. اما ظاهراً کمپاین‌ها رونق چندانی ندارد. دلیل کم‌رنگ بودن مبارزات انتخاباتی چیست؟
یکی از عوامل، ناامنی است. فقط آقای اشرف‌غنی است که با استفاده از پول و کارمندان حکومت، والییان، ولسوالان و مشاوران، کمپاین می‌کند. بقیه نامزدان به صورت جدی وارد رقابت‌های انتخاباتی نشده‌اند.
دوم. مباحث صلح نیز روی پروسۀ انتخابات تأثیرگذار واقع شده است. سوم. عده‌ای‌که از تجربۀ بیشتر برخوردار هستند و اطمینان و باور بیشتری بر خود دارند، ممکن در نیمۀ دوم مبارزات انتخاباتی جدی‌تر و تمام‌قد وارد میدان شوند و مبارزات انتخاباتی را به پیش ببرند.
شما معاون رییس اجرایی در انتخابات هستید. برخی تحلیل‌هایی وجود دارد که احتمالاً انتخابات به نتیجه نرسد و باردیگر اشرف‌غنی و عبدالله عبدالله به تشکیل حکومت ائتلافی تن دهند. باور شما در این زمینه چیست؟
حکومت وحدت ملی برای جلوگیری از خطر سقوط و فروپاشی و در نتیجۀ مداخلۀ جامعه جهانی به خصوص ایالات متحده به وجود آمد. ما آرزو نداریم که انتخابات پیش رو بحران‌ساز باشد. ما نمی‌خواهیم که وضعیت به گونه‌یی شود که عواقب و نتایج انتخابات به یک جنجال کلان منجر شود که نتیجه‌اش بحران و تجدید حکومت ائتلافی باشد. حکومت ائتلافی برای افغانستان مفید نیست و نمی‌خواهیم چنین حکومتی را تجربه کنیم.
تیم ثبات و همگرایی، هم وارد میدان انتخابات شده و هم از صلح سخن می‌زند. چگونه می‌توان بین صلح و انتخابات جمع کرد؟
صلح یک پروسۀ طولانی‌مدت و انتخابات کوتاه‌مدت است. ما تا انتخابات چند قدم فاصله نداریم. به باور ما، برای دست‌یابی به صلح راه درازتری در پیش است. صلح و انتخابات الزاماً در تضاد باهم قرار نمی‌گیرند. ممکن است که روند صلح مورد استقبال مردم، جریان‌های سیاسی و نامزدان ریاست‌جمهوری قرار گیرد؛ اما انتخابات هم باید به عنوان یک پروسه دنبال شود. ما باید یک حکومت مشروع داشته باشیم و از شر حکومت کنونی‌که هم مشروعیتش از آغاز زیرسوال بود و حالا مطابق قانون اساسی، زمانش به پایان رسیده و از لحاظ عملکرد مورد نفرت بی‌سابقه مردم افغانستان قرار گرفته، رهایی یابیم. مردم برای پایان این حکومت لحظه‌شماری می‌کنند. عمر این حکومت توسط انتخابات پایان خواهد یافت. بحث صلح پیچیده است و به زودی به نتیجه نمی‌رسیم. مباحث صلح ممکن بعد از انتخابات توسط حکومت منتخب بعدی پیگیری شود. این دو پروسه را در تضاد هم نمی‌دانم. این دو پروسه می‌تواند حالا آغاز شود و در زمان حکومت منتخب آینده پیگری شود و به نتیجه برسد.
زلمی خلیل‌زاد نماینده خاص امریکا برای صلح افغانستان، اشرف‌غنی را تنها مانع صلح در افغانستان می‌داند. دلایل مخالفت اشرف‌غنی با برنامۀ صلح امریکا چیست؟ آیا او قادر است که پروسۀ صلح امریکا را به چالش بکشد؟
اشرف‌غنی تنها به دوام قدرت می‌اندیشد. قدرت را شخصاً به صورت نامشروع در انحصار خود قرار داده و تنها به ادامۀ این قدرت انحصاری فکر می‌کند. بنابراین، با هر بحثی‌که قدرت او را به چالش بکشد، مخالفت می‌کند. اشرف غنی فکر می‌کند که اگر بحث صلح به میان بیاید و جدی شود، طبعاً یک حکومت عبوری به میان خواهد آمد و می‌داند که در حکومت عبوری جای ندارد و از قدرت دور می‌شود. اگر پروسه درست پیش برود و در سطح جهانی و داخلی چشم‌انداز روشن‌تری داشته باشد و ما به یک چارچوب واضح‌تر برسیم، در آن صورت اشرف غنی در برابر افکار عمومی داخلی و فشار بین‌المللی تاب مقاومت نخواهد داشت و استخوان‌هایش در برابر فشارها خورد خواهد شد و از کاخ ریاست جمهوری بیرون کشیده خواهد شد. اگر پروسه صلح درست پیش نرود و ما تا آن زمان چشم‌انداز روشنی برای صلح نداشته باشیم و چارچوبی برای صلح میان افغانها آماده شده نباشد، در آن صورت طبیعی است که بحث صلح منتفی می‌شود و بحث انتخابات پیش می‌آید.
نبردها در افغانستان به طرز کم‌سابقه‌یی بالا گرفته است. فکر می‌کنید که در چنین شرایطی انتخابات برگزار شود؟ آیا انتخابات با مشارکت بخش کوچکِ رأی‌دهندگان مشروعیت خواهد داشت؟
با توجه به شمار کسانی‌که در ولایات و مرکز ثبت نام کرده‌اند و امکان رأی‌دادن برای‌شان میسر است، به صورت نسبی مشروعیت پیدا می‌کند. اما به صورت کلی، در هیچ انتخاباتی وضعیت امنیتی مناسب نداشته‌ایم. وضعیت امنیتی مقداری نامناسب است، اما امیدواری ما این است که انتخابات برگزار شود. وضعیت به حدی نیست که کاملاً جلو انتخابات را بگیرد. چون ما در همین سال گذشته شاهد انتخابات پارلمانی بودیم.
دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا اعلام کرد که بخش زیادی از نیروهای کشورش را تا سال 2020 از افغانستان بیرون می‌کند. آیا واقعاً ایالات متحده امریکا مصمم به خروج از افغانستان است؟
واضح است که یک بخشی از نیروهای امریکایی به‌زودی از افغانستان بیرون خواهند شد. ولی هرگز این بدین معنا نیست که کل نیروها بیرون می‌شوند و افغانستان را به حالت خودش واگذار می‌کنند. فکر می‌کنم که بخشی از نیروها بیرون می‌شوند. زود است که پیش‌بینی شود، بخش دیگر نیروها نیز از افغانستان خارج شوند.
نگرانی‌هایی وجود دارد که با خروج نیروهای امریکایی، باردیگر جنگ‌های داخلی دهۀ 90 از سر گرفته شود و بحران تشدید گردد. به باور شما، تبعات خروج نیروهای امریکایی از کشور چه خواهد بود؟
اگر امریکایی‌ها افغانستان را به حال خودش واگذار کند و غیرمسوولانه از روند خارج شود و پروسه‌های نیمه‌تمامِ صلح، انتخابات، دولت‌داری و حمایت سیاسی را ناتمام بگذارد، واضح است که افغانستان دچار مشکل می‌شود و حتا نزاع‌ها و جنگ‌های داخلی در افغانستان آغاز می‌شود. اما من فکر می‌کنم که چنین چیزی نخواهد شد. امریکایی‌ها در افغانستان منافع زیادی دارند. تلاش آن‌ها این است که حالتی به وجود بیاید که هم از افغانستان خارج شوند و هم این کشور کانون نزاع و بحران برای منطقه و جهان نشود.
در میان مردم انتقادهایی وجود دارد که رهبران سنتی و جهادی افغانستان تلاش دارند که قدرت را به فرزندان و اعضای خانواده‌های‌شان منتقل کنند. نگاه شما به این مسأله چیست؟
احزاب سیاسی کدام قدرت رسمی در اختیار ندارند. توقعات حزبی با سیستم دولتی بسیار فرق می‌کند. اگر کسی سلطان و شاه باشد، از آن طریق سیستم را مورثی بسازد و به خانواده‌های شان تسلیم کند، این در واقع جای نگرانی شدیدتر دارد. ولی جریان‌های سیاسی که ماهیت‌شان فرق می‌کند و از طریق ارایه برنامه‌های بهتر به مردم و حمایت‌های مردم می‌توانند در قدرت سهم بگیرد، اگر قدرت را خانواده‌گی بسازند، خودشان آسیب می‌بینند و مردم همراهی‌شان نخواهد کرد. این وضعیت جای نگرانی نیست. این برنامه غیررسمی است. احزاب یک نهاد سیاسی است و دولت یک نهاد سیاسی رسمی برای اعمال قدرت. احزاب غیرمستقیم اعمال قدرت می‌کند؛ اما دولت مستقیم. نگران این وضعیت نیستم. البته نشان‌هایی روشن هم وجود ندارد که چنین برنامه‌یی وجود داشته باشد؛ اگر چنین برنامه‌یی هم باشد در این دنیای متکثر که فعالیت احزاب ساسی بسیار آزاد است و همۀ شهروندان می‌توانند احزاب سیاسی بسازند، در آن صورت ممکن این‌ها در رقابت ببازند و احزاب دیگری بالا بیاید.
به عنوان آخرین پرسش، افغانستان در حال حاضر به کانون مداخلات جهانی و منطقه‌ای مبدل گردیده است. در صورت پیروزی تیم شما، چه برنامه‌یی برای سیاست خارجی افغانستان دارید؟
زود است که بحث سیاست خارجی را مطرح کنیم. تنها نکته‌یی را که می‌شود گفت که این است که افغانستان یک کشور شدیداً آسیب‌پذیر است و متأسفانه رقابت‌های منطقه‌ای و جهانی هم در افغانستان وجود دارد. یک سیاست خارجی آرام، چندجانبه و متعادلی که هیچ قدرتی را بر علیه افغانستان بسیج نکند و منجر رویایی افغانستان با قدرت‌های بزرگ نشود، فکر می‌کنم بیشتر پاسخگو خواهد بود. ما به دنبال سیاست خارجی آرام، چندجانبۀ متعادل هستیم.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
