|
|
| مصاحبه/ |
حاجی نادرشاه: مذاکرات بین‌الافغانی مسکو صفحۀ تازه‌یی را در جنگ چهل‌سالۀ افغانستان باز کرد
/19.6.2019
اشاره: حاجی نادرشاه، تاجرشناختۀ شدۀ افغان مقیم روسیه، از چهره‌هایی است که در تدویر نشست بین‌الافغانی مسکو نقش کلیدی و اثرگذار داشت. او پس از نشست‌ها و گردهمایی‌های متعدد افغان های مقیم روسیه به ریاست کمیته تداراک گفت‌وگوهای بین‌الافغانی برگزیده شد. نقش ویژۀ حاجی نادر شاه در مدیریت نشست بین‌الافغانی، توجه بسیاری‌ها را در داخل و بیرون از افغانستان جلب کرد. به همین دلیل، دولت روسیه عالی‌ترین مدال دولتی را برای وی اهدا نمود. در پیوند به پیامدهای نشست بین‌الافغانی و اهمیت این گفت‌وگوها، مصاحبه‌یی را با حاجی نادرشاه انجام داده‌ایم که در زیر می‌خوانید:
انگیزۀ تدویر نشست بین‌الافغانی مسکو چه بود؟
افغانستان در شرایط دشواری قرار دارد. تداوم جنگ و خشونت‌های گسترده، بقای کشور را به مخاطره انداخته است. جنگ طولانی، میلیون‌ها افغان را به بیرون از کشور مهاجر ساخته و فقر و بحران انسانی را به طور غم‌ناکی افزایش داده است. هیچ افغان وطن‌دوست و با درکی نمی‌تواند در برابر بحران اجتماعی، سیاسی و امنیتی کشور بی‌تفاوتی اختیار کند.
ما افغان‌های مقیم روسیه، با درک شرایط نابسامان جاری افغانستان به دنبال راه‌وچاره افتیدیم و برنامۀ نشست بین‌الافغانی را روی دست گرفتیم. حداقل در 25 سال جنگ همواره از صلح و مذاکره سخن به میان آمده است؛ اما هرگز جریان‌های سیاسی افغان، به طور رو در رو دربارۀ بحران سیاسی و جنگ داخلی، به گفت‌وگو نپرداخته‌اند. ما زمینه‌سازی برای چنین نشستی را یک ضرورت جدی می‌دانستیم و با توجه به روابط حسنه‌ای که با دولت فدراتیف روسیه داشتیم، باورمند بودیم که آنها نه تنها مانع تدویر چنین نشست‌هایی نخواهند شد، بل در زمینۀ تدویر آن همکاری خواهند کرد. خوشبختانه باهمکاری وزارت امور خارجه فدراتیف روسیه نشست بین‌الافغانی را میزبانی کردیم.
موانع و چالش‌های تخنیکی در برابر نشست بین‌الافغانی مسکو چه بود؟
بدون شک دورهم جمع‌کردن طرف‌های مختلف و متخاصم کار ساده‌ای نبوده است. در یک دهۀ اخیر تلاش‌های زیادی صورت گرفت تا طرف‌های درگیر دورهم جمع شوند و روی خروج از جنگ طولانی به گفت‌وگو بپردازند. اما این تلاش‌ها به استثنای جلساتی در سطوح پایین- به نتیجه‌ای نیانجامیده بود.
کار های مقدماتی برای تنظیم نشست چند ماه قبل از برگزاری ان آغاز شده بود. شما میدانید که در پلهوی مسایل سیاسی برگزاری چنین نشست‌ها مشکلات تدارکاتی نیز دارد. در این عرصه، فعالیت کمیته تدارکات که ما توانستیم از میان افغان‌های مقیم روسیه جمع کنیم، خیلی موثر بود و جا دارد که از تک تک اعضای این کمیته ابراز سپاس کنم.
متأسفانه در تدویر نشست بین‌الافغانی هم با چالش‌هایی در داخل افغانستان و هم در سطح منطقه و جهان روبرو بوده‌ایم. حکومت وحدت ملی به نشست بین‌الافغانی مسکو با شک وتردید می‌نگریست، اما این تصور درست نبود. ما در هر دو نشست تلاش نمودیم که از دست آورد های 18 ساله در افغانستان دفاع نمایم.
با وجود مشکلات، رهبران سیاسی افغانستان به شمول آنهایی‌که سال‌ها علیه همدیگر جنگیده بودند، با جبین کشاده به صدای افغان‌های مقیم روسیه پاسخ داده و به نشست حضور یافتند. آنها به خاطر منافع ملی و مصالح علیای کشور در گفت‌وگوهای صلح بین‌الافغانی شرکت کردند و صفحۀ تازه‌ای را در جنگ و صلح افغانستان گشودند.
به باور شما، دو دور نشست بین‌الافغانی چه تغییری را در روند صلح افغانستان به وجود آورد؟
نشست بین‌الافغانی مسکو، گره‌های کور مذاکرات صلح افغانستان را باز کرد و چشم‌انداز روشن را در مذاکرات جاری ترسیم نمود. به دنبال این نشست بود که بحث اجماع سیاسی در پروسۀ صلح و در پرتو آن تشکیل «بورد عالی مصالحه» مطرح گردید. بدون تردید، نشست بین‌الافغانی، در راستای اجماع منطقه‌ای و جهانی در پروسۀ صلح نقش بارز داشت.
نشست بین‌الافغانی مسکو روشن ساخت که هیچ گروهی از افغانها، خواهان تداوم جنگ و بحران در کشورشان نیستند. ما در دو دور نشست مسکو به وضوح دیدیم که همۀ اشتراک‌کنندگان نشست مسکو بر ضرورت برقراری صلح و آشتی و پایان جنگ تأکید می‌کردند. چون افغانها از جنگ و خشونت پایان‌ناپذیر خسته شده‌اند. آنها به‌دنبال صلح هستند.
درس‌های گفت‌وگوی بین‌الافغانی در مسکو چه بود؟
فضای گفت‌وگوهای چندشبانه روز مسکو، بی‌نهایت صمیمانه و عالی بود. تمام طرف‌ها تلاش کردند که با کنارگذاشتن خصومت‌ها و عقده‌های گذاشته، با احترام و عزت باهمدیگر برخورد نمایند. برای ما رفتار و برخورد طرف‌ها باهمدیگر باورکردنی نبود.
در جریان نشست‌های بین‌الافغانی مسکو فضا برای گفت‌وگو و تعامل باز شد و ذهنیت‌ها روشن گردید. در جریان نشست‌ها شخصیت‌ها باهمدیگر بیشتر آشنا شدند و برای پذیرش ذهنیت‌ها و افکار همدیگر را آماده شدند.
اما نکتۀ کلیدی این است که جنگ چهل ساله با دو نشست و سه نشست به پایان نخواهد رسید. نیاز است که طرف‌ها از خویشتن‌داری، انعطاف‌پذیری، تساهل و مدارا کار گیرند. در صلح و آشتی تمام طرف‌ها به پیروزی می‌رسند. چنانچه با تداوم جنگ همه ناکام خواهند شد. نتیجۀ ما از گفت‌وگوی مفصل در مسکو این بود که اگر واقعاً قشر سیاسی اراده‌یی برای پایان جنگ داشته باشد، جامعۀ افغانستان به‌زودی به صلح و ثبات دست خواهد یافت. ما تفاوت بسیار جدی را در دیدگاه‌های طرف‌های درگیر مشاهده نکردیم. اختلافات سطحی و قابل حل است.
همکاری دولت فدارتیف روسیه در برپایی نشست چگونه بود؟
فدراتیف روسیه در تسهیل و فراهم‌آوری خدمات قنسولی، همکاری ویژه داشت. بدون دستگیری آنان امکان تدویر چنین نشستی نبود. مسکو برای همکاری با جامعه افغان‌های مقیم روسیه در تدویر نشست آمادگی کامل نشان داد و از همان دقایق نخست کار عملی بر سر برگزاری آغاز شد. اما هیچ‌گونه مداخله و نفوذ در جریان مذاکرات نداشت.
سرگی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه، در حاشیۀ مراسم صدمین سالگرد روابط دیپلوماتیک افغانستان و روسیه، مدال عالی دولتی را به شما تفویض کرد. در واقع، شما نخستین افغانی هستید که به چنین مدالی دست می‌یابید. این مدال چگونه به شما تفویض شد؟
بلی، مدال «دوستی خلق‌ها» به منظوری رییس‌جمهوری روسیه به مناسبت صدمین سالگرد روابط دیپلوماتیک روسیه و افغانستان برای من اهدا شد. از این آدرس، از دولت فدارتیف روسیه، به خاطر ارج‌گزاری و اعتمادشان سپاس‌گزاری می‌کنم. تمام تلاش ما این است که روابط دو ملت افغانستان و روسیه را که به ده‌ها سال می‌رسد، مستحکم و خلل‌ناپذیر سازیم و سطح مناسبات اجتماعی و فرهنگی میان دو کشور را بالا ببریم. روسیه از کشورهای قدرت‌مند و تأثیرگذار در منطقه و جهان است. مردم افغانستان و روسیه پیوندهای عمیق دارند. افغانستان می‌تواند از ظرفیت بشری، اقتصادی و فرهنگی روسیه در راستای توسعه، بازسازی و ایجاد زیرساخت‌ها استفاده کند. این را با یقین گفته می‌توانم که روسیه طرفدار صلح در افغانستان است و به دنبال یک افغانستان مستقل، خدکفا و بی‌طرف در همسایگی‌اش میباشد.
شما ضرورتی به ادامۀ نشست‌ها در فارمت کنفرانس بین‌الافغانی مسکو می‌بینید؟
در هر دو نشست بین‌الافغانی مسکو، هم طالبان و هم رهبران سیاسی فعال در افغانستان، فیصله کردند که این گفت‌وگوها باید ادامه یابد. چون راه دیگری جز گفت‌وگوی مستقیم افغانها وجود ندارد. کشورها منافع و اهداف خودشان را در مذاکرات صلح دنبال می‌کنند. تنها افغانها هستند که می‌توانند با صحبت و دیالوگ به جنگ پایان دهند و آیندۀ صلح‌آمیز و با عزت کشورشان را تضمین کنند. قرار بود که دور بعدی گفت‌وگوها در قطر و سمرقند و بخارا ادامه یابد. اما متأسفانه نشست قطر به دلایلی‌که همه می‌دانند، لغو شد. ما انتظار داریم که در روزهای آینده نشست دوحه تدویر یابد. نا گفته نماند که حکومت افغانستان یکی از طرف‌های مهم مذاکرات است و شامل ساختن حکومت در پروسه صلح برای آغاز مذاکرات مستقیم یکی از تلاش‌ها در هر دو دوره نشست مسکو بوده است. بنابراین، در حالیکه ما از تمام کشور های کمک کننده به پروسه صلح سپاس گذاریم، توقع داریم که نشست بین‌الافغانی قطر با حضور حکومت افغانستان گامی مستحکم در راستای صلح و تفاهم ملی باشد. تداوم و استمرار چنین نشست‌هایی می‌تواند صلح پایدار و با عزت را در افغانستان به ارمغان آورد. این نشست‌ها به طور باورنکردنی در زمینۀ برداشتن سوءتفاهم‌ها، برداشت‌ها و ذهنیت‌های غلط و وارونه از طرف‌های درگیر کمک می‌کند.
شما همکاری‌های فعلی فرهنگی و آموزشی روسیه و افغانستان را چگونه می‌بینید؟
افغانستان و روسیه مشترکات فرهنگی و تاریخی فراوانی دارند. ما با تکیه به روابط تاریخی و حسنۀ دو دولت - ملت تلاش داریم که روابط در عرصه‌های مختلف به خصوص در زمینۀ تحصیلی – فرهنگی گسترش یابد. خوشبختانه همکاری‌ها در عرصۀ تحصیلات عالی با گذشت هر روز افزایش می‌یابد. سالانه صدها محصل افغان غرض کسب علم و دانش به نهادهای تحصیلات عالی روسیه جذب می‌شوند. جدا از تسهیلات و خدماتی که دولت محترم روسیه به محصلان ما فراهم کرده است، ماهم به نوبۀ خویش تمام توان خود را به کار بسته‌ایم تا قدر لازم از جوانان دانشجو و آینده‌سازان کشور دستگیری و حمایت نماییم. طبیعی است که محصلان در تمام کشورها با مشکلات و چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنند. اما در روسیه تلاش کرده‌ایم که به مشکلات و مطالبات محصلین تا حد مقدور رسیده‌گی نماییم. شخصاً آیندۀ روشنی را در برابر نسل تحصیل یافته و با ظرفیت سرزمین ما پیش‌بینی می‌کنم.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
