|
|
| صفحه اول/ |
مذاکرات بین الافغانی به بهانۀ صد سال روابط دیپلوماتیک میان روسیه و افغانستان
/31.5.2019
وحید مژده
از نخستین تماس ها برای تامین روابط دیپلوماتیک میان افغانستان و روسیه صد سال گذشت. صد سال قبل همزمان با اعلام استقلال افغانستان از جانب شاه امان الله، دولت وقت شوروی دولت افغانستان را برسمیت شناخت.
در طول این صدسال، روابط میان دوکشور فراز ونشیب های زیادی را به خود دیده است. روزگاری رقابت ایدئولوژیک میان شوروی و چین کمونیست موجب ایجاد احزاب کمونیستی متمایل به این دو کشور در بسیاری از کشور های جهان سوم شد که افغانستان نیز از آن مستثنی نبود.
حزب کمونیست وابسته به ماسکو در افغانستان در اواخر دهۀ هفتاد میلادی با کودتای خونین قدرت را بدست گرفت و با کشتن مخالفین، زمینه ساز جنگی شد که به تجاوز شوروی به افغانستان انجامید. حدود یک دهه بعد، نیروهای اتحادشوری مجبور به خروج از افغانستان شدند و افغانستان در پرتگاه جنگ ویرانگر داخلی افتاد.
بهرحال به منظور بزرگداشت از سپری شدن صدسال روابط دیپلوماتیک، در خانۀ علم و فرهنگ روسیه و سفارت این کشور در کابل مراسمی برگزار شد اما از همه مهمتر اینکه دولت روسیه به این بهانه، از اعضای دفتر طالبان در قطر و تعدادی از سیاست مداران افغان که بیشتر مربوط تیم حامدکرزی رئیس جمهور پیشین این کشور بودند برای سفر به ماسکو دعوت به عمل آورد و زمینه را برای دور جدیدی از مذاکرات بین الافغانی مساعد ساخت.
این نکته واضح است که بعد از دو دور مذاکرات سه جانبه میان روسیه، چین و امریکا، اکنون ایالات متحدۀ امریکا می خواهد تا از روسیه در روند صلح افغانستان کمک بگیرد. نشست ماسکو هرچند در ظاهر ابتکار روسیه به نظر می آید که می خواهد در برابر امریکایی ها تبارز قدرت نماید اما اگر نیک بنگریم، این کار بدون چراغ سبز از جانب امریکا ممکن نبود. اگر امریکا می خواست می توانست از طریق دولت افغانستان هم جلو این نشست را بگیرد.
امریکایی ها قصد دارند از افغانستان خارج شوند و برای این کار نیاز به زمینه سازی دارند. وقتی در نشست ماسکو یکبار دیگر صدای متحد از حنجرۀ طالبان و شخصیت های سیاسی افغان که سالها زیر سایۀ امریکا زندگی کرده و از کمک های این کشور بهره برده اند شنیده می شود که باید نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند، امریکا می تواند بگوید که در افغانستان شکست نخورده بلکه به خواست مردم افغانستان برای خروج از این کشور لبیک گفته است. وقتی سرگئی لاورف وزیر خارجۀ روسیه می گوید که باید امریکا نیروهای خود را از افغانستان خارج سازد، این خواست کشور های منطقه است که به امریکا این بهانه را فراهم می سازد تا بگوید ما باید برای صلح و ثبات در منطقه، خواست کشور های منطقه را در نظر بگیریم.
در رابطه به نشست ماسکو مسایل دیگری هم مطرح است؛ دور ششم مذاکرات میان طالبان و امریکا در قطر بدون دستیابی به توافقی به پایان رسید. قبل از در نشست پنجم نیز نمایندگان طالبان و امریکا مدت هفده روز در مورد صلح با هم به مذاکره پرداختند بدون اینکه توافقی را رسما اعلام نمایند. بحث ها روی جزئیات مسایل مورد مذاکره به دلیل پیچیدگی هایش زمانگیر شد.
بعد از نشست ششم وقتی زلمی خلیل زاد به کابل آمد، از ضرورت انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان سخن گفت و این شایعات را که گفته می شد او بدنبال ساختن یک حکومت موقت است زیر سوال برد.
با وجود اینکه هم امریکایی ها و هم طالبان از نشست دور ششم راضی به نظر می رسیدند اما حقیقت این بود که طالبان سرسختانه از موضع شان یعنی خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان دفاع کردند و هرگونه اقدام دیگر از جمله آتش بس را مربوط به اعلام رسمی تاریخ خروج نیروهای خارجی از افغانستان دانستند.
زلمی خلیلزاد بعد از ختم دور ششم مذاکرات به کابل آمد و دیداری با حامدکرزی داشت. او از حامدکرزی خواست تا دیداری با ملا برادر داشته باشد و با استفاده از شناخت قبلی با این شخص، تلاش نماید تا تحرک تازه به مذاکرات صلح امریکا با طالبان ببخشد.
حامدکرزی در آغاز به میان آمدن تحریک طالبان با این گروه همکار بود و به خصوص با ملابرادر که از شخصیت های نزدیک به ملا محمد عمر بود دوستی شخصی داشت. از جانب دیگر ملابرادر مانند حامدکرزی از عشیرۀ پوپلزی است و زمانیکه ملابرادر در پاکستان زندانی بود، کرزی تلاش کرد تا او را از زندان رهایی ببخشد اما به نظر می رسد که امریکایی ها با این کار موافق نبودند. در دور اول مذاکرات میان خلیل زاد و طالبان، خلیلزاد از پاکستان تقاضا نمود تا ملابرادر را آزاد کند و همین خواست برای آزادی او کافی بود.
ملابرادر به خواست خلیل زاد آزاد شد و سپس از طرف شورای مرکزی طالبان به حیث معاون سیاسی ملاهبت الله تعیین گردید و ریاست دفتر سیاسی طالبان در قطر نیز به وی سپرده شد.
در حالیکه هنوز سرنوشت مذاکرات بین الافغانی در قطر مشخص نیست، زمینه سازی برای ملاقات میان حامدکرزی و ملابرادر به امید تشویق طالبان به نرمش در مواضع شان صورت گرفت. حکومت روسیه از او به سفر به ماسکو و شرکت در مراسم بزرگداشت از صدمین سال تاسیس روابط دیپلوماتیک میان افغانستان وروسیه دعوت به عمل آورد که از جانب طالبان پذیرفته شد اما به این شرط که آنها با نمایندگان دولت کابل ملاقات نخواهند کرد. دعوت از حامدکرزی هم به بهانۀ شرکت در همین مراسم نیز صورت گرفت که او هم با اطرافیان خود عازم ماسکو شد.
از محمد کریم خلیلی رئیس شورای عالی صلح هم دعوت صورت گرفت و او به نمایندگی از دولت افغانستان در مراسم بزرگداشت از صدمین سال تاسیس روابط دیپلوماتیک میان روسیه و افغانستان شرکت کرد، اما آنگونه که رسانه های گزارش نموده اند در مذاکرات بین الافغانی طالبان به خلیلی و لطیف بهاند سفیر افغانستان در ماسکو اجازه اشتراک را ندادند.
دو روز مذاکرات با صدور اعلامیه ای به پایان رسید که در آن نکتۀ تازه ای به چشم نمی خورد. تاکید بر خروج نیروهای خارجی، قطع کشتار غیرنظامیان، قطع بمباران مناطق مسکونی ...
تاکید تیم کابل به رهبری حامدکرزی این بود که طالبان حداقل سه روز آتش بس را در جریان روز های عید بپذیرند اما موقف طالبان مانند گذشته این بود که تا آنگاه که افغانستان تحت اشغال نیروهای خارجی است، هیچگونه امکانی برای آتش بس وجود ندارد.
رسانه ها نشست بین الافغانی ماسکو را بی دست آورد خواندند زیر در آن روی آتش بس توافقی صورت نگرفت اما به نظر می رسد که طالبان مانند گذشته در سه روز عید، آتش بس اعلام ناشده را رعایت خواهند کرد.
نشست ماسکو نشان داد که موضع طالبان در مورد جنگ و صلح در افغانستان طوری نیست که بتوان با اتکا به دوستی های قدیمی و روابط قومی با رهبران این گروه آنرا تغییر داد. بی دست آورد بودن این نشست نشان داد که در آینده نیز هر نشست بین الافغانی در مورد صلح، قبل از تعیین تاریخ خروج نیروهای خارجی از افغانستان، تکرار نشست های گذشته خواهد بود.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
