|
صفحه اول/ |
منشور جرگۀ صلح بهبنبست مذاکرات میانجامد
/5.5.2019
نویسنده: آنیتا احمدی
لویه جرگۀ مشورتی صلح افغانستان، با صدور قطعنامهیی 23 مادهیی به کارش پایان داد. اعضای لویه جرگه، روز جمعه (13 ثور) خواستها و پیشنهادهایشان را با طرفهای درگیر بهویژه دولت و تحریک طالبان مطرح کردند.
تعیین جدول زمانی خروج نیروهای امریکایی، رهایی زندانیان، گشایش دفتر طالبان در داخل خاک افغانستان، حفظ دستآوردهای هژده ساله از جمله قانون اساسی، نظام جمهوریت، قوای مسلح، آتشبس و معرفی هیأت مذاکرهکنندۀ واحد، از نکات عمدۀ قطعنامۀ جرگۀ مشورتی صلح بوده است.
اشرفغنی، رییسجمهور افغانستان در مراسم اختتامیۀ جرگه گفت که قطعنامۀ جرگه، نقشۀ راه دولت در مذاکرات صلح خواهد بود.
او با حمایت مشروط از آتشبس و صدور فرمان رهایی 175 تن از اسرای طالبان در ماه رمضان گفت: "اولین هدیۀ صلح به ملت ما این خواهد بود که ما از خیراتخوری خلاص خواهیم شد".
اشرفغنی با درک پیامدهای جرگه، در برابر صف طویل مخالفان سیاسی حکومت ایستاد؛ پایتخت را یک هفتۀ کامل تعطیل ساخت؛ میلیونها دالر تجار و سرمایهگذاران را آسیب زد و میلیاردها افغانی را از پول ملت هزینه کرد تا جایگاه خویش را در مذاکرات صلح تثبیت کند؛ از انزوای خودساخته بیرون شود و پیام مقاومت و ایستادگی را به واشنگتن و دوحه مخابره کند.
او به هدف کوتاهسازی دست زلمی خلیلزاد، نمایندۀ ویژۀ امریکا در مذاکرات صلح، احیای جایگاه حکومت وحدت ملی در سطح ملی، منطقهای و جهانی و کمپاین انتخاباتی، لویه جرگۀ مشورتی صلح را فراخواند و اعضای جرگه هم در گفتوگوهای پنج روزه باب میل او عمل کردند و "یک انج از خط مشی سیاسی و انتخاباتی او عدول نکردند."
اکثریت اعضای جرگه، افراد وابسته به دستۀ انتخاباتی دولتساز بودند. به همین دلیل، بند بند قطعنامۀ لویه جرگۀ مشورتی، موضع و دیدگاه تیم دولتساز را دربارۀ مناسبات داخلی، منطقهای و جهانی انعکاس داد. به طور نمونه، یکی از بندهای عمدۀ قطعنامۀ پایانی جرگه به اصلاحات بنیادین در تشکیل و ساختار شورای عالی صلح اشاره میکند. شورای عالی صلح عمدتاً متشکل از اعضای تیمهای انتخاباتی صلح و اعتدال و ثبات و همگرایی هستند. آنها در گذشته شامل تیم انتخاباتی رییسجمهور غنی بودند. اشرفغنی، پس از تشکیل دستههای انتخاباتی، از مدتها بدینسو به دنبال اصلاحات و حتا حذف شورای عالی صلح بوده است. محمد کریم خلیلی، رییس شورای عالی صلح، عضو تیم انتخاباتی ثبات و همگرایی است. معاونان شورای عالی صلح هرکدام در جبهۀ مخالف تیم دولتساز قرار دارند. اکثریت اعضای شورای عالی صلح هم که امتیازهای گستردۀ دولتی را دریافت میکنند، دیگر به اشرفغنی وفادار نیستند. حالا پس از درخواست لویه جرگه، دست غنی برای اعمال تغییرات و اصلاحات در شورای عالی صلح باز شد.
اشرفغنی پیشتر خطوط اساسی سیاست دولت در مذاکرات صلح را تعیین کرده بود. جلوگیری از روی کارآمدن حکومت موقت، حراست از قانون اساسی، جلوگیری از تقسیم جغرافیا، حفظ نظام جمهوریت، آزادیهای شهروندی، انتخابات، حقوق زنان و آزادی رسانهها، از خطوط سرخ دولت در مذاکره با طالبان بوده است. رییسجمهور افغانستان بخشهایی از خطوط سرخ دولت را در نشست ژینوا و کنفرانس کابل مطرح کرده بود. در واقع، خطوط سیاست دولت و قطعنامۀ جرگه دو روی یکسکه میباشد.
وقتی شورای عالی مصالحه روی تیم مذاکرهکنندۀ صلح تصمیم میگرفت، تأکید رییسجمهوری و برخی از رهبران سیاسی شامل تیم انتخاباتی دولتساز به ویژه عبدرب الرسول سیاف، رییس جرگۀ مشورتی صلح و از رهبران جهادی، این بوده است که «هیأت مذاکرهکنندۀ جمهوری اسلامی افغانستان نباید از چارچوب تعیینشده در مذاکرات صلح دوحه خارج شوند و آجندای دیگری را به بحث گیرند.» یکی از دلایل عمده که منجر به فروپاشی شورای عالی مصالحه و در نتیجه لغو مذاکرات قطر شد، ریشه در همین مساله داشته است.
باور حاکم این است که قطعنامۀ 23 مادهیی لویه جرگه مشورتی صلح در راستای خطوط اساسی دولت اشرفغنی در مذاکرات صلح و تیم انتخاباتی او تدوین شده است. حتا برخی طرفها ادعا کردهاند که این قطعنامه در دفتر رییس جمهور در ارگ نگاشته شده است.
به هر رو، اشرفغنی با برگزاری لویه جرگۀ مشورتی صلح به مرادش رسید. او از یکسو به رقبای داخلیاش این پیام را منتقل ساخت که بدون آنها هم قادر است اجماع ملی مورد هدفش را به وجود آورد. از سوی دیگر، به جامعۀ جهانی به ویژه امریکا تفهیم کرد که بدون درنظرگرفتن نقش و جایگاه او امکان صلح با طالبان نیست.
رقبای داخلی اشرفغنی از لویه جرگه میهراسیدند. آنها باور داشتند که غنی هدفی جز کمپاین انتخاباتی ندارد. به همین دلیل، برخی از چهرههای سیاسی از جمله حامد کرزی، عبدالله عبدالله، جنرال دوستم، گلبدین حکمتیار، محمد محقق، کریم خلیلی، حنیف اتمر، یونس قانونی، عطا محمد نور و اسماعیل خان که کلیدترین مهرههای سیاسی در 20 سال پسین بودهاند، لویه جرگه را تحریم کردند.
جرگۀ پنج روزه هم رنگ و بوی کمپاینی داشت. اکثریت اعضای شرکتکننده از فلتر تیم انتخاباتی دولتساز گذشتند و در نتیجۀ انتخابات نمادین با کسب 20 تا 100 رأی به جرگه راه یافتند. رهبری جرگه به شمول عبدرب الرسول سیاف رییس جرگه نیز عضو تیم انتخاباتی اشرفغنی بودند. تیم دولتساز در نتیجۀ راهاندازی جرگه به یارگیری انتخاباتی پرداخت و با پمپ میلیونها دالر به تطمیع و کشانیدن پای چهرههای تأثیرگذار در ولایات پرداخت.
لویه جرگه با وجود تأکید بر صلح و آشتی، پیامی در مخالفت با برنامۀ صلح امریکا داشت. ایالات متحده امریکا از پیش پیام جرگه را میدانست. به همین دلیل هم موافق برگزاری لویه جرگه نبوده است. به همین دلیل، اکثریت چهرههای نزدیک به واشنگتن در کابل، به تحریم و مخالفت با لویه جرگه برخاستند. حالا منشور لویه جرگه، بنبست در مذاکرات صلح را تقویت خواهد کرد. چون اعضای جرگه در قطعنامۀ شان از کشورهای منطقه و جهان خواستند که "تلاشهای خود را برای استقرار صلح در افغانستان با دولت هماهنگ ساخته و نقش دولت جمهوری اسلامی افغانستان را در محوریت ابتکارها و تلاشهای خود قرار دهند."
دولت افغانستان یک طرفی از مذاکرات صلح و درگیریهای مسلحانۀ جاری است. خواست جرگه مبنی بر رهبری دولت در مذاکرات صلح، بهمعنای سبوتاژ پروسه و در نهایت ناکامسازی تلاشهای جامعۀ جهانی است. در شرایطیکه طالبان حاضر به مذاکره با دولت اشرفغنی نیستند؛ پیشنهاد مدیریت گفتوگوها توسط دولت، معقول به نظر نمیرسد.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|