|
صفحه اول/ |
رویارویی قشر سیاسی کابل دربارۀ «انتخابات» و «صلح»
/3.3.2019
نویسنده: آنیتا احمدی
با تشدید مذاکرات ایالات متحده امریکا و طالبان، در محافل سیاسی افغانستان بحث ایجاد حکومت موقت و تعویق انتخابات نیز گرم شده است. ایالات متحده امریکا مصمم است که در جریان سال 2019 به هر شکل ممکن با طالبان به توافق برسد. طالبان از پذیرش نظام کنونی در کابل خودداری میکنند. آنان دولت محمد اشرفغنی، رییسجمهور افغانستان را «دست نشانده» و فاقد صلاحیت مذاکره و گفتوگو میدانند. به همین دلیل، پس از ماهها گفتوگو و مذاکره با نمایندگان امریکا، قانع و حاضر به مذاکره با حکومت افغانستان نشدهاند. بنابراین، طالبان هرگز حاضر نیستند که پس از تعامل احتمالی با امریکا، به رژیم کنونی در کابل بپیوندند.
ایالات متحده امریکا با درک این مسأله در پی تشکیل یک «دولت انتقالی» است که لزوماً در رأس آن چهرۀ مورد قبول تمام طرفها به شمول طالبان قرار داشته باشد.
نمایندگان امریکا در راستای تشکیل چنین ساختاری، رأیزنیها و مذاکرات را با طرفهای ذیدخل در قضایای افغانستان به شمول جریانها و شخصیتهای داخلی آغاز کردهاند. زلمی خلیلزاد نماینده ویژۀ امریکا به تازهگی از طریق یکی از رسانههای بزرگ افغانستان، نظرسنجییی را به راهانداخت که بر اساس آن مردم باید از صلح و انتخابات یکی را به عنوان اولویت بر میگزیدند. اکثریت مردم صلح با طالبان را اولویت اصلی کشور عنوان کرده و گفتند که نباید برخی چهرهها به خاطر منافع شخصیشان مانع توافق صلح با طالبان شوند.
نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان در مذاکرات و دیدارهایش با سران اپوزیسیون سیاسی در کابل نیز طرح حکومت انتقالی را مطرح کرده است.
فعلاً جریانهای داخلی در بحث صلح و انتخابات به دو قطب متضاد تبدیل شدهاند. گروهی خواهان برگزاری انتخابات مطابق جدول زمانی کمیسیون انتخابات هستند. اما گروهی دیگر معتقد هستند که بر بنیاد منافع ملی و مصالح عمومی، باید راهی را برگزید که به ختم جنگ و خونریزی منجر شود. آنان باورمند هستند که برگزاری انتخابات و در نتیجۀ آن، تداوم رژیم کنونی، به معنای تضمین جنگ تا پنج سال آینده میباشد.
در دستۀ اول، اشرفغنی رییسجمهور افغانستان قرار دارد که در تمام سخنرانیها و اظهارنظرهایش بهبرگزاری انتخابات تأکید میکند. تیم ریاستجمهوری میپندارد که در نتیجۀ برگزاری انتخابات، برگشت آنان به قدرت و ریاستجمهوری تضمین میشود. از همین رو، با تمام قوت روی آمادهگیها برای برگزاری انتخابات کار مینمایند. آنان صلح و انتخابات را دو برنامۀ متضاد نمیدانند.
حکومت افغانستان یک هفته پس از برکناری دستجمعی کمیشنران کمیسیونهای انتخاباتی، در کمال ناباوری به طرح احزاب تن داد و نمایندگان احزاب سیاسی و نهادهای جامعۀ مدنی نمایندگان شان را برای رهبری کمیسیونها معرفی کردند و سپس نامزدان ریاست جمهوری از میان 100 تن 14 تن را به کمیسیونهای انتخاباتی برگزیدند. کمیشنران کمیسیونهای انتخاباتی در هفتۀ جاری کارشان را آغاز خواهند کرد.
کمیشنران تازه چالشهای فراوانی در پیش دارند. نا امنی روزافزون، نبود منابع مالی و ظرفیت بشری، از مشکلات عمده محسوب میشود. طالبان تهدید کردهاند که در بهار امسال عملیات و برنامههای جنگیشان را تشدید میبخشند. مشروعیت و همهشمول بودن انتخابات در اوج جنگ و درگیری، با پرسشهایی همراه خواهد بود.
جامعۀ جهانی بهویژه امریکا تا کنون از پرداخت هزینۀ هنگفت انتخابات ریاستجمهوری خودداری کرده است. سازمان ملل متحد نیز حاضر به تأمین منابع ملی کمیسیونهای انتخاباتی نگردیده است. اما منابع در حکومت میگویند که اگر امریکا و نهادهای بینالمللی از همکاری در تأمین منابع ملی انتخابات شانه خالی کنند، آنان خود قادر به فراهمسازی منابع مالی انتخابات از بودجۀ داخلی هستند. یکی از مقامات گفت که حکومت به تنهایی از مالیۀ شرکتهای مخابراتی قادر به تأمین 300 میلیون دالر انتخابات است.
دستۀ دوم، اکثریت رهبران سیاسی و جریانهای عمدۀ اپوزیسیونی را شامل میشود. تیم انتخاباتی حنیف اتمر، نامزد پیشتاز از تشکیل حکومت انتقالی حمایت میکند. آنان همزمان روی هر دو گزینۀ انتخابات و حکومت انتقالی کار دارند. حنیف اتمر به تازهگی در مصاحبه با رویترز با صراحت از حکومت انتقالی حمایت کرد و گفت که غنی مانع دستیابی به صلح است. حامد کرزی، عطا محمد نور، محمد محقق، یونس قانونی، اسماعیلخان و دیگر چهرههای شاخص این جریان، گفتهاند که اگر لازمۀ توافق صلح با طالبان، تشکیل حکومت موقت باشد، آنان از چنین طرحی حمایت میکنند. حتا عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت نیز در روزهای پسین به تشکیل حکومت انتقالی متمایل شده است. او که ظاهراً پیشتر در برنامۀ صلح با طالبان با محمد اشرفغنی همسو بود، اکنون تغییر موضع داده و رییسجمهوری را متهم کرده که بر اساس منافع شخصی و گروهی خویش، در مسیر پروسۀ صلح سنگاندازی میکند. عبدالله که از دشمنان سابق طالبان حساب میشود، اعلام کرد که باید بهانههای طالبان را رفع سازیم و در برابر مطالبات این گروه انعطافپذیر باشیم.
یک گروه دیگر که عمدتاً رفقای شخصی زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا هستند، نیز روی تشکیل حکومت مشارکتی و انتقالی کار دارند. علی احمد جلالی، عمرزاخیلوال، حکمت خلیل کرزی، اکلیل حکیمی و اکرم خپلواک در هماهنگی با نماینده امریکا تلاش دارند که جریانهای سیاسی را متقاعد بسازند که از انتخابات دست بردارند و به حکومت انتقالی تن دهند.
با تسریع مذاکرات صلح و نزدیکشدن به تاریخ برگزاری انتخابات، جدال دو دیدگاه هم بالا گرفته است. رهبری حکومت کنونی که خواهان برگزاری بدون قید و شرط انتخابات است، ابزارها و اهرمهای لازم را برای مقاومت و ایستادگی در برابر برنامۀ امریکا ندارد و مجبور است که به مطالبات واشنگتن تن دهد. در سوی دیگر، اکثریت جریانها، مخالف حکومت و موافق ادغام طالبان به نظام هستند. بنابراین، احتمالاً تا پیش از رسیدن به انتخابات ریاستجمهوری شاهد اجماع دربارۀ حکومت انتقالی باشیم. اگر چنین توافقی حاصل نشود و انتخابات به تاریخ 29 سرطان برگزار گردد، قطعاً نتیجۀ انتخابات با بحران و کشمکش همراه خواهد بود و آنگاه ایالات متحده با دست باز برنامههای خویش را عملی خواهد ساخت.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|