|
|
| صفحه اول/ |
شش گزینۀ احتمالی مورد حمایت امریکا در افغانستان
/3.9.2018
نویسنده: آنیتا احمدی
ایالات متحدۀ امریکا تأثیرگذارترین کشور در امور افغانستان است. واشنگتن از هفده سال بدین‌سو در افغانستان حضور گستردۀ نظامی و سیاسی دارد. ایالات متحده امریکا میلیاردها دالر بودجۀ توسعه‌ای و عادی دولت افغانستان را می‌پردازد. این تأثیرگذاری تاجایی است که برخی مقامات دولتی خود مدعی شدند که "بدون حمایت امریکا نیروهای امنیتی افغانستان یک روز هم دوام نمی‌آورد."
ایالات متحده امریکا مدعی است که به استقلال و حاکمیت ملی افغانستان حرمت می‌گذارد؛ اما حقیقت این است که بدون ارادۀ واشنگتن، برگی هم از درخت نظام سیاسی افغانستان به زمین نمی‌افتد!
مقامات امریکایی، بی‌پرده در امور حکومت‌داری، امنیتی و سیاسی افغانستان دخالت می‌کنند و تلاش می‌ورزند چهره‌های مورد اعتماد و همسوی‌شان را در دستگاه‌های مهم دولتی قرار دهند. ناظران می‌گویند که ایالات متحده با توجه به هزینۀ صدها میلیارد دالری، نقش‌آفرینی در عزل و نصب مقامات ارشد دولتی و اعمال نفوذ در سیاست خارجی افغانستان را حق محفوظ خود می‌داند.
حامد کرزی رییس‌جمهور پیشین افغانستان در سال 2001 در نتیجۀ حمایت صریح ایالات متحده امریکا در راس ادارۀ موقت، انتقالی و بعد ریاست‌جمهوری افغانستان قرار گرفت. آقای کرزی در نشست بن در برابر رقیبش عبدالستار سیرت شکست خورد. اما زلمی خلیل‌زاد و جیمز دابنز نمایندگان امریکا به اجبار او را بر نمایندگان «گروه روم» تحمیل کردند. بعدها آقای خلیل‌زاد و دابینز در کتاب‌های خاطرات‌شان اعتراف کردند که هیأت روم با اکثریت آراد ستار سیرت را به رهبری ادارۀ موقت انتخابات کرده بودند.
حامد کرزی تا سال 2009 در رکاب امریکا گام بر می‌داشت. اما پس از انتخابات 2009 ریاست جمهوری سر ستیز با امریکا گرفت. آقای کرزی از امضای پیمان با امریکا خودداری کرد و بی‌وقفه امریکا را به تجاوز و مداخله در امور افغانستان متهم می‌کرد.
آقای کرزی با به کارگیری برخی ترفندها تلاش ورزید که در قدرت بماند؛ اما ایالات متحده امریکا عزم خود را برای کنارزدن کرزی از قدرت جزم کرده بود. کرزی سال‌ها روی اعصاب امریکایی‌ها راه رفته بود و دیگر تحمل او برای واشنگتن سخت بود. سرانجام در انتخابات 2014 ریاست‌جمهوری، ایالات متحده یکی از چهره‌های مورد اعتمادش را در رأس قدرت قرار داد.
با نزدیک‌شدن انتخابات ریاست‌جمهوری 2019، بحث و گفت‌وگوها در محافل سیاسی افغانستان دربارۀ گزینۀ مورد حمایت امریکا در آینده گرم شده است. جریان‌های سیاسی به خوبی می‌دانند که امریکا از هر چهره‌یی حمایت کند، به حتم در رأس قدرت قرار خواهد گرفت. البته این بار دیگر کشورهای منطقه هم نظاره‌گر نخواهند ماند. آنها هم تلاش خواهند کرد که چهره‌یی در رأس قرار گیرد که معتقد به همکاری منطقه‌ای باشد.
در حال حاضر، از چند چهره به‌عنوان گزینه‌های احتمالی مورد حمایت امریکا در آیندۀ سیاسی افغانستان نام برده می‌شود.
1- محمد اشرف غنی
اشرف‌غنی در انتخابات جنجال‌برانگیز 2014 در نتیجۀ مداخلۀ مستقیم امریکا به قدرت تکیه زد. آقای غنی شهروند امریکاست و 40 سال در ایالات متحده زندگی کرده است. حمایت بی‌دریغ واشنگتن از محمد اشرف‌غنی جای تأمل ندارد.
اما رییس‌جمهور غنی در چهار سال حکومت‌داری انتظارات ایالات متحده را برآورده نساخته است. آقای غنی با به کارگیری سیاست‌هایی، صف مخالفان ایالات متحده در افغانستان را ستبرتر ساخت. دیپلومات‌های امریکایی از نحوۀ مدیریت و رهبری محمد اشرف‌غنی ناامید شده‌اند. اشرف‌غنی نه تنها اجماع سیاسی در افغانستان را از بین برده که حتا نتوانسته وحدت درون تیمی خویش را نیز حفظ نماید. رییس‌جمهور غنی با بازی‌های احساساتی و سطحی، وجهۀ امریکا را در افغانستان صدمه زده است.
اما آقای غنی علی‌رغم همۀ ناکامی‌ها و ضعف‌هایش، همچنان یکی از مهره‌های درشت امریکا در افغانستان است. غنی در روی کاغذ بیشترین شانس را برای برگشت به ارگ دارد. زیرا، اکنون قدرت را در اختیار دارد؛ اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی را مطابق سلایق و منافعش برگزیده و از همین حالا برنامه‌های انتخاباتی‌اش را آغاز کرده است. با این حال، احزاب عمده و بخش اعظم شخصیت‌های سیاسی، مصمم اند تا از راه‌یابی دوبارۀ غنی به ارگ جلوگیری کنند. احزاب برگشت غنی به ارگ را مصیبت‌بار می‌دانند. آنها تحت مدیریت آقای غنی باوری به برگزاری انتخابات آزاد و شفاف ندارند. به همین دلیل، خواهان اصلاحات بنیادی در نظام انتخاباتی و حتا تشکیل حکومت موقت هستند.
با این وصف، ایالات متحده تنها از روی ناگزیری از برگشت غنی حمایت خواهد کرد.
2- عبدالله عبدالله
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی، یکی از نزدیک‌ترین متحدان امریکا در افغانستان است. آقای عبدالله، از هنگام ورودِ کاخ سفید به بازی‌های افغانستان، همکار و متحد واشنگتن بوده است. دیپلومات‌های امریکایی، عبدالله عبدالله را تنها چهره‌یی در جبهۀ مقاومت سابق می‌دانند که شایسته مشوره و گفت‌وگو است. عبدالله عبدالله در هفده سال پسین، هرگز در برابر اهداف و برنامه‌های واشنگتن در افغانستان قرار نگرفته است.
سیاسیون «ایتلاف شمال» از روابط عمیق داکتر عبدالله با جامعۀ جهانی به ویژه امریکا به خوبی می‌دانند. به همین دلیل، در انتخابات 2009 و 2014 ریاست‌جمهوری او را به عنوان نامزد مورد حمایت خویش معرفی کردند. عبدالله عبدالله در هر دو انتخابات رأی قابل ملاحظه و چشمگیر به دست آورد؛ اما نتوانست به ریاست‌جمهوری برسد. ایالات متحده هم در سال 2009 و هم در سال 2014، خواهان مشارکت عبدالله عبدالله در قدرت بود. اما حامد کرزی در سال 2009 حاضر به تقسیم قدرت و شریک‌سازی داکتر عبدالله در دولت نشد.
نامزد مورد حمایت جبهۀ متحد سابق در سال 2014 بالاتر از 50 درصد رأی گرفت؛ اما بازهم جامعه جهانی از پیروزی او حمایت نکرد و تنها به شراکتش در قدرت تن داد.
داکتر عبدالله فرزند مادر پنجشیری و پدر قندهاری است؛ اما به عنوان یک سیاست‌مدار منسوب به تاجیک‌ها شناخته می‌شود. امریکا دوست دارد که رییس اجرایی در قدرت بماند؛ اما رییس‌جمهور یک چهرۀ محض پشتون باشد.
البته عبدالله عبدالله در چهار سال حکومت وحدت ملی توانسته که توجه و حمایت جامعه جهانی را کسب کند. موجودیت یک چهرۀ غیرقابل پیش‌بینی و تندخو در ارگ و به کارگیری سیاست‌های آرام و منعطف، او را به چهرۀ مورد توجه و حرمت جامعه جهانی تبدیل کرده است. عبدالله عبدالله در حکومت وحدت ملی هم از رفتارهای قومی و گروهی اجتناب کرده است. او آماده است که باردیگر شانس خویش را برای رسیدن به ریاست‌جمهوری بیازماید. هرچند برخی از سران ائتلاف شمال دیگر از او حمایت نخواهند کرد.
3- اکلیل حکیمی
اکلیل حکیمی سفیر سابق افغانستان در امریکا و وزیر مالیۀ پیشین، از افراد مورد حمایت امریکا در افغانستان است. از اکلیل حکیمی به عنوان جانشین اشرف‌غنی یاد می‌شود. حکیمی ظاهراً به دلیل امضای قراردادهای خودسرانه با چینی‌ها از وزارت مالیه برکنار شد؛ اما منابع مدعی هستند که محمد اشرف‌غنی اکلیل حکیمی را یک تهدید می‌دانست و از برنامه‌های پنهانی او می‌هراسید.
اکلیل حکیمی سیاست‌مدار کمتر شناخته شده در افغانستان است. او در میان سیاسیون و احزاب پر نفوذ از جایگاهی برخوردار نیست. اما در حکومت وحدت ملی یکی از چهره‌های تأثیرگذار بوده است. حکیمی مشاور امور بین‌الملل اشرف‌غنی است و در امریکا زندگی می‌کند.
4- حنیف اتمر
محمد حنیف اتمر یکی جنجالی‌ترین چهره‌های سیاسی یک دهۀ اخیر است. او تابعیت انگلیسی دارد و سابقۀ کار در سمت‌های مهم دولتی را داشته است. حنیف اتمر به تازه‌گی از مشاوریت امنیت ملی افغانستان استعفا کرد. اتمر آگاهی یافته بود که از جانب اشرف‌غنی برکنار می‌شود. به همین دلیل، پیش قدم شد و استعفانامۀ تندش را منتشر کرد. اتمر آماده می‌شود که با محمد اشرف‌غنی در انتخابات سال آینده به رقابت بپردازد. او جز پنج چهرۀ نزدیک به اشرف‌غنی بود. اتمر از طرق مختلف تلاش ورزید که مانع نامزدی اشرف غنی در انتخابات 2019 شود. این اقدامات منجر به کشیده‌گی میان او و اشرف غنی شد.
تاهنوز ایالات متحده از اتمر حمایت نکرده است. اما حنیف اتمر با احزاب سیاسی و جریان‌های داخلی مذاکرات و گفت‌وگوهایش را آغاز کرده است. احتمالاً ایالات متحده تحت فشار برخی کشورهای خارجی از جمله انگلیس دربارۀ حنیف اتمر فکر خواهد کرد.
5- عمر داوودزی
عمر داودزی وزیر داخله و رییس دفتر حامد کرزی رییس‌جمهور سابق، عضو کنونی شورای حراست و ثبات، هم به عنوان یکی از گزینه‌های مورد حمایت جامعه جهانی مطرح است. آقای داوودزی به طور خستگی‌ناپذیر کار می‌کند. برخی منابع مدعی هستند که داوودزی تنها چهرۀ مورد اعتماد امریکا در درون احزاب و جریان‌های اپوزیسیونی میباشد. اما در داخل کشور از شهرت و جایگاه بالایی برخوردار نیست. حتا شخصیت‌های مخالف حکومت هم او را گزینۀ برتر در رقابت‌های انتخاباتی نمی‌دانند. داوودزی به لحاظ شخصیتی آدمی نرم و حلیم است.
6- زلمی خلیل‌زاد
از زلمی خلیل‌زاد امریکایی افغان‌تبار همیشه به عنوان گزینۀ احتمالی امریکا برای ریاست‌جمهوری افغانستان نام برده می‌شود. در سه دوره انتخابات همیشه نام خلیل‌زاد سر زبان‌ها بوده است. حتا کشورهای منطقه می‌پنداشتند که امریکا خلیل‌زاد را به ریاست‌جمهوری نامزد خواهد کرد. خلیل‌زاد نماینده امریکا در سازمان ملل، عراق و افغانستان بوده است. امریکایی‌ها تبعات معرفی خلیل‌زاد در ریاست‌جمهوری را می‌دانند. خلیل‌زاد چهرۀ مورد مناقشه و جنجال‌برانگیز در افغانستان است. تاجایی‌که آوازه‌های معرفی او به عنوان نماینده امریکا در امور صلح نیز با واکنش‌های گسترده مواجه گردید. اما مقامات امریکایی به گونۀ عمدی خلیل‌زاد را مطرح می‌سازند.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
