|
|
| تاريخ/ |
از "انقلاب ثور" 30 سال گذشت
/27.4.2008
عمر نثار
معلومات مختصر در مورد نویسنده : مدیر مرکز مطالعات افغانستان معاصر.
نظرات نویسنده گان مقالات ممکن مغایر با موضع سایت «فارسی.رو» باشد.
بتاریخ 27 اپریل 30 سال از روز پیروزی کودتای نظامی در افغانستان ، که اتباع شوروی سابق بنام " انقلاب اپریل " یا " انقلاب ثور " با ان اشناء می باشند ، سپری گردید. در نتیجه کودتا ، که از طرف اعضای حزب دموکراتیک خلق افغانستان ( ح. د. خ. ا. ) به حمایت نظامیان سازماندهی شده بود ، قدرت در کشور به شورای انقلابی تحت رهبری نورمحمد ترکی – یکی از بنیان گذاران حزب دموکراتیک خلق افغانستان، منتقل گردید.
" انقلاب ثور " تا به حال یکی از مرموزترین حوادث تاریخ نوین افغانستان محسوب میشود. برخی مورخین و کارشناسان عقیده دارند ، که یکی از علل سرنگونی رئیس جمهوری وقت دولت افغانستان، یکی از اعضای خاندان شاهی محمد داود تلاش او جهت فاصله گرفتن از اتحاد شوروی بود. محمد داود بعد از اخرین مذاکرات در مسکو با لیونید بریژنف در سال 1977 یک سلسله سفر های را به کشور های متحد غرب در منطقه انجام داد و هنگام بازگشت از ایران در جریان سخنرانی خود در هرات " ایدیولوژی تحمیل شده از خارج" را محکوم کرد. او در همان سال کار تصفیه اردو و دستگاه دولت از اعضای ح. د. خ .ا. اغاز نمود.
کودتای نظامی در کابل تحت شعار های کمونیستی از طرف بسیاری دولت های خارجی به مثابه رویکار امدن رژیم، که پلان مبدل کردن افغانستان را به پایگاه جدید بلاک اتحاد شوروی در اسیا داشت، تلقی گردید.
همچنان معلوم است ، که در اواخر سالهای 70 گرو های اسلامی برای " انقلاب " شان در کابل اماده گی میگرفتند. تا سال 1978 اسلام گرایان چند بار تلاش غصب قدرت در چند ولایت افغانستان بعمل اوردند. در سال 1975 احمد شاه مسعود یکی از فعالین سازمان "جوانان مسلمان " شورش را در پنجشیر راه اندازی نموده بود. ولی نسبت عدم حمایت از طرف مردم محل " انقلاب اسلامی " به سرعت سرکوب گردید. به عقیده سنجر غفاری تحلیلگر افغان ، ح.. خ. ا. با رسیدن به قدرت در سال 1978 دشمنان خود – اسلا مگرایان را ، که شورش خود را تدارک میدیدند ، جلو زد. غفاری باور دارد ، که محمد داود قربانی مرحله تازه " بازی بزرگ " گردید. وی میگوید: " نقش بزرگ را در فاصله گیری شهید محمد داود از اتحاد شوروی شخصآ رهبران انوقت ایران و عربستان سعودی بازی کردند".
اکثریت مولفین غربی در پشت تغیر قدرت در اپریل سال 1978 در کابل " دست مسکو" را دیدند. ولی کارشناسان روسیه با این نظر موافق نیستند. ویکتور میریمسکی ، که 30 سال قبل در کابل نماینده وزارت دفاع شوروی بود ، در خاطرات خود قصه یکی از کارکنان سفارت شوروی را نقل میکند ، که گفته بود ، که او و همکارانش در کابل اوضاع را بسیار دیر درک کردند. او میگوید، که در مسکو در باره کودتاه در کابل از اطلاعات رسانه های گروهی مطلع شدند. یکی از جنرالان روسی والینتین وارینیکوف در این باره میگوید: "ما با داود روابط عالی داشتیم. روابط نظامی – تخنیکی در دوران او هنوز هم بهتر شدند". وارینیکوف میگوید، که کودتای نظامی اپریل سال 1978 برای رهبری اتحاد شوروی مثل "رعد و برق در اسمان صاف" بود. وارینیکوف که چند سال بحیث فرمانده عمومی نیروهای شوروی در افغانستان ایفای وظیفه میکرد میگوید: "یک چیز واضع است که این انقلاب نه، بلکه یک کودتای نظامی بود".
بدون تردید ، محرک سیاسی و بهانه برای کودتای نظامی مورخ 27 اپریل قتل مرموز میر اکبر خیبر یکی از رهبران سیاسی ح. د. خ. ا. به حساب امد. اینکه چه کسی این جنایت را انجام داده بود و کدام نیروها در پشت این قتل قرار داشتند – تا به حال راز باقی مانده است. باید گفت ، که طی 30 سال اخیر حتی یک ثبوت وزین دخالت محمد داود در قضیه قتل میر اکبر خیبر ارایه نشده است. در عین حال ، طرفداران رهبر کشته شده ح. د. خ. ا. بدون هرگونه تردید، مستقیمآ رئیس جمهور افغانستان داود خان را به قتل خیبر متهم نمودند.
مراسم تدفین خیبر به تظاهرات اعتراضیه علیه رژیم و همچنان نمایش قدرت طرفداران ح. د. خ. ا. مبدل گشت. به گفته شاهدان عینی، در مراسم ماتم در حدود 15 هزار " کمونیست " ، که از طریق تمام کابل راه پیمایی نمودند ، شرکت ورزیدند. رهبران حزب دموکراتیک خلق افغانستان در سخنرانی های شان در مراسم تدفین در باره اعلان جنگ به رئیس جمهور داود خان سخن گفتند. قرار گواهی نویسنده افغان رامین انوری، رهبران حزب در سخنرانی خود بر سر گور میر اکبر خیبر با تاکید بر اینکه انتقام هر قطره از خون خیبر را خواهند گرفت، عملا علیه داود خان اعلام جنگ کردند.
تهدید های " کمونیستان " باعث خشم داود خان گردید. بتاریخ 25 اپریل رادیو کابل اطلاعیه را در باره دستگیری دو رهبر ح. د. خ. ا. – ترکی و کارمل منتشر ساخت. رهبران دیگر حزب ، مانندحفیظ الله امین خلقی ، در منزل خود تحت نظارت قرار گرفتند. حکم دستگیری رهبران حزب دموکرتیک خلق از طرف داود خان، در ماهیت امر ، به سیگنال برای اعضای حزب جهت قیام مبدل گشت.
به قول سید محمد گلاب زوی یکی از شرکت کننده گان کودتا ، او امر اغاز فعالیت برضد حکومت را از پسر امین – عبدالرحمن در یافت کرده بود. این که عبدالرحمن چطور توانست منزل خود را که زیر مراقبت پولیس بود ترک کند، معلوم نیست. تا صبح روز 26 اپریل این خبر به عبدالقادر و محمد اسلم وطنجار ، که مطابقآ مسوولیت نیروهای هوایی و نیرو های مسلح زمینی شورشیان را بر دوش داشتند ، رسانده شد.
صبح روز 27 اپریل سال 1978 از طرف مناطق شرقی کابل به سوی مرکز پایتخت تانک های قوای چهارم ذرهدار تحت قومانده اسلم وطنجار به حرکت افتادند. به قول رزاق مامون نویسنده افغان، در نیمه روز بر عمارت وزارت دفاع اولین مرمی تانک شورشیان اصابت کرد. با همین یک فیر ارتباط بین وزارت دفاع و کاخ ریاست جمهوری " ارگ " قطع گردید.
قطعات شورشی به سرعت نیروه های پولیس شهر را خلع سلاح کردن و تاسیسات ستراتیژیک کابل را به تصرف خود دراوردند. تانک های شورشیان مقر ریاست جمهوری را محاصره کردند و بران از وسایط خود اتش میکردند. نقش عمده را در نبرد " ارگ " پیلوتان تحت قومانده عبدالقادر بازی نمودند : طیارات جنگی انها ، که از میدان هوایی بگرام پروازکردند ، کاخ ریاست جمهوری بمبارد نمودند.
محاصره ارگ تمام روز و شب ادامه داشت . فقط صبح روز آینده کمونیستان شورشی وارد کاخ گردیدند و محمد داود و تمام خانواده او را به قتل رساندند. شام همان روز حفیظالله امین از طریق رادیو کابل به مردم افغانستان در باره " ختم دوران زمامداری خاندان سلطنتی " و " پیروزی شورای انقلابی " خبر داد . شرکت کننده گان کودتای نظامی چوکی ها و مقامات عالی دولتی را بدست اوردند و مدت زمان زیادی عضویت بیروی سیاسی کمیته مرکزی ح. د. خ. ا. را داشتند. برخی " قهرمانان انقلاب ثور " امروز هم در پارلمان افغانستان حضور دارند.
در ابتداء تغیر قدرت در کشور از طرف اکثریت مردم مثبت تلقی گردید. ولی به زودی نارضایتی از رژیم نو به سرعت افزایش می یافت . برخی مورخین عقیده دارند ، که این کار نسبت اشتباهات بسیار زیاد کمونیستان هنگام انجام اصلاحات صورت گرفت. خود رهبران ح. د. خ. ا. در بحران ها کشورهای را متهم میکنند، که به گفته انها به تشکل اپوزیسیون مسلح بر ضد رژیم مساعدت میکردند. یک سال بعد از پیروزی " انقلاب ثور" ، در سال 1979 ، رئیس جمهور امریکا جیمی کارتر حکم راجع به حمایت از جنبش مجاهدین را امضاء کرد: ایجاد و تربیه گروهای ضد رژیم کابل در کشور های همسایه - ایران و پاکستان اغاز گردید.
بعد از کودتای نظامی در سال 1978 افغانستان وارد مرحله جدید تاریخ نوین خود گردید . تغیر قدرت بتاریخ 27 اپریل و تغیرات بعدی اجتماعی – اقتصادی و سیاسی که بعداً رخ دادند ، نه تنها بر زنده گی افغانان و افغانستان تاثیر نمود. این تغیرات به سراغاز دوران جدید، هم برای اسیای مرکزی و تمام جهان مبدل گشت: بعد از " انقلاب ثور " جنگ سرد بین دو ابر قدرت – اتحاد شوروی و امریکا ، به مرحله نهایی خود وارد گردید.
مرحله " ثور" گذشت، اتحاد شوروی فروپاشید و جنگ سرد هم ختم گردید، ولی در افغانستان جنگ تا به حال ادامه دارد. طی 30 سال اخیر مردم افغانستان "مزایای" رژیم های مختلف سیاسی، از رژیم کمونیستان گرفته تا بنیادگرایان و انهایی را که امروز " افراطی ها" خوانده میشوند دیدند و به پوست واسخوان خود احساس کردند. ارزیابی واضع این دوران تاریخ نوین افغانستان مشکل است. ولی بسیاری افغانها ، که 30 سال اخیر را پشت سرگذاشته اند ، ظاهرآ در یک مورد هم نظر هستند و ان ارزوی بازگشت به ان سالهاست ، زمانیکه در کشور صلح و ثبات بر قرار بود. چیزیکه ، بدون ان امروز هم بازسازی افغانستان ممکن نمی باشد.
|
| Afghanistan.ru |
(3)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
