|
صفحه اول/ |
کرملین و احیای اجماع منطقهای در مبارزه با هراسافگنی
/16.12.2017
نویسنده: آنیتا احمدی
رییسجمهور روسیه هفتۀ گذشته اعلام کرد که کشورش حاضر است در مبارزه با تروریسم با ایالات متحده امریکا در افغانستان همکاری کند.
موقف تازۀ ولادیمیر پوتین رییسجمهوری روسیه، با واکنشهای مثبتی در افغانستان روبرو شده است.
حکومت افغانستان در سه سال گذشته همواره خواهان همکاری روسیه با ایالات متحده در مبارزه با تروریسم در افغانستان بوده است.
روسیه و امریکا در یک ونیم دهۀ اخیر با وجود اختلافات و تفاوت نظرها در مسایل منطقهیی و جهانی، در مسألۀ افغانستان همکار بودهاند. روسیه با حضور ایالات متحده در افغانستان و به زیرکشیدن رژیم طالبان موافقت کرده و عملاً در دورۀ زعامت حامد کرزی دوشادوش امریکا در مبارزه با تروریسم در افغانستان قرار داشته است. نیروهای ناتو و ایالات متحده امریکا از قلمرو روسیه و کشورهای آسیای مرکزی بخش قابل توجه تجهیزات و ابزارهای جنگی خویش را به افغانستان آورده و برخی پایگاههای کشورهای متحد روسیه نیز در اختیار نیروهای ائتلاف بینالمللی قرار داشت.
همکاری روسیه با امریکا در افغانستان، به نمونهیی از همکاری و اتحاد دو کشور متخاصم در همۀ کشورهای جهان مبدل گردیده بود. همباوری این دو کشور فرایند مبارزه با تروریسم و سرکوب هراسافگنان را تسهیل کرده و بر مدیریت اوضاع کمک شایانی نموده بود.
برخی از پژوهشگران معتقد هستند که مواضع روسیه در قبال قضایای افغانستان از سالهای 2010 و یا 2012 تغییر کرد. اما نکتۀ مسلم این است که با روی کارآمدن حکومت وحدت ملی و امضای پیمان امنیتی کابل- واشنگتن، مواضع روسها در قضیۀ افغانستان عوض شد. بر بنیاد مفاد پیمان امنیتی، امریکا جواز پایگاههای متعدد نظامی را در سراسر افغانستان به دست آورد و حضور درازمدت خویش را در این کشور تضمین کرد. این درحالی بود که تا پیشتر مقامات امریکایی پیوسته مدعی بودند که آنها تا ابد در افغانستان نخواهند ماند. نیروهای امریکایی و ناتو مدعی بودند که حضورشان در افغانستان به منظور سرکوب تروریستان و به ویژه القاعده بوده است. اما بر عکس ادعاها، با گذشت هر روز دامنۀ جنگ و خشونت در جغرافیای افغانستان وسعت یافت و فعالیت گروههای هراسافگن به سراسر افغانستان تسری گردید.
کرملین نه تنها به مأموریت نیروهای امریکایی در افغانستان مشکوک گردید که حتا دیگر اعتماد و باوری به رهبران حاکم در کابل نداشتند. رسانه های نزدیک به دولت روسیه، برخی از چهرههای سیاسی دولت افغانستان را متهم به حمایت از داعش و تروریسم کرد. دیگر مقامات روسیه نگرانیها و تشویشهایشان را از وضعیت افغانستان پنهان نکردند. انتقال جنگ به شمال افغانستان و سربر آوردن داعش در ولایت هم مرز با آسیای مرکزی و پخش گزارشها در پیوند به فرودآمدن هلیکوپترهای مشکوک در مناطق تحت کنترل طالبان و داعش، نگرانیهای روسها را مضاعف گردانید.
در کنار این، روسها پیوسته بر همکاری با نیروهای امنیتی افغانستان و تجهیز و تمویل آنها تأکید میکردند. از آنجاییکه نیروهای امنیتی افغانستان با سلاح و تجهیزات نظامی روسیه و همچنان هلیکوپترهای جنگی این کشور آشنایی داشتند و به لحاظ اقتصادی هم تجهیزات روسی ارزانتر و کم هزینهتر میافتید، قوتهای افغانستان میبایست از روسیه تجهیزاتشان را خریداری میکردند. اما مسوولان افغانستان از خریدن تجهیزات نظامی روسی خودداری کردند. مقامات روسیه در دیدارهایشان با مقامات افغانستان مدعی شدهاند که کابل به اشارۀ واشنگتن از خریدن تجهیزات نظامی روسی خودداری کرده است. اما کابل مدعی است که چون پول نیروهای امنیتی افغانستان را امریکاییها تأمین میکنند؛ بنابراین آنها در خصوص اینکه تجهیزات از کجا تأمین شود، تصمیم میگیرند. طبیعتاً بیمیلی کابل به خرید هلیکوپترهای روسی، باعث خشم روسیه میگردید.
در اوج چنین شرایطی، اظهارات نمایندۀ ویژۀ روسیه در امور افغانستان مبنی بر تماس مسکو با طالبان، شکوتردیدها را در پیوند به حمایت روسیه از طالبان افزایش میبخشید.
مقامات افغانستان با وجود اینکه هیچگونه اسناد و مدرکی دربارۀ حمایت روسیه از طالبان ارایه نمیدادند؛ اما در نشستهای رسانهیی تلویحاً از تماسهای مسکو با طالبان ابراز نگرانی میکردند.
نمایندگان افغانستان و قشر سیاسی این کشور نگران جنگ نیابتی تازه میان روسیه و امریکا در افغانستان بودند. با توجه به اینکه بخشی از جنگ کنونی افغانستان ریشه در رقابتهای منطقهیی هند و پاکستان، ایران و عربستان و شماری دیگر از بازیگران منطقهیی دارد، تقابل واشنگتن و مسکو در میدان کابل، میتوانست بر پیچیدهگی بحران افغانستان و خشونتهای جاری در این کشور بیافزاید.
مقامات افغانستان هم پیامدهای تقابل امریکا و روسیه را در جنگ جاری در این کشور به خوبی درک میکردند. به همین دلیل، در دیدارهایشان با مقامات تصمیمگیرندۀ امریکایی و روسی بر همکاری دو کشور در مبارزه با تروریسم در افغانستان تأکید میورزیدند.
روسها بر خلاف بسیاری از کشورهای دیگر، تأمین امنیت و ثبات در افغانستان را به سود خویش میدانند. آنها همواره از دولت مرکزی در افغانستان حمایت و پشتیبانی کردهاند. موجودیت یک دولت ضعیف، ناتوان و متلاشی در کابل به هیچ صورت منافع روسیه و کشورهای آسیای مرکزی را تأمین نخواهد کرد. هرج و مرج در این کشور به گونۀ طبیعی به همسایگان شمالی افغانستان آسیب میرساند. به همین دلیل، آنها پیوسته در نشستهای منطقهیی و جهانی نگرانیهای شان را از اوضاع افغانستان ارایه کردهاند.
از سوی دیگر، ایالات متحده امریکا به همکاری روسیه در قضیۀ افغانستان به شدت نیاز دارد. اما روسها نگرانیهایی دارند که اگر نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان به آنها توجه نکنند، امکان تداوم همکاری دو کشور در جنگ افغانستان دشوار مینماید.
روسها از افزایش روز افزون کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر نگران هستند. با وجود ادعای ناتو و نیروهای امریکایی مبنی بر از بین بردن مراکز تولید و قاچاق مواد مخدر در برخی مناطق، واقعیت این است که هم اکنون مراکز تولید و پروسس مواد مخدر در شمال، جنوب، شرق و غرب افغانستان پا برجاست. تنها هلمند که زیر کنترل نیروهای امریکایی است، به تنهایی نصف مواد مخدر جهان را تولید میکند. در کنار بحث مواد مخدر، بسترسازیها برای لانههای داعش در شمال افغانستان، برای روسیه قابل چشمپوشی نخواهد بود. نیروهای امریکایی با دو تضمین بالا میتوانند به همکاری روسیه در جنگ افغانستان خوشبین باشند.
اما مقامات افغانستان از اینکه پیشرفتی در اجماع منطقهیی در مبارزه با تروریسم به وجود آمده است، خوشبین میباشند. در گذشته عمدهترین انقاد بر سیاست خارجی حکومت وحدت ملی، مسألۀ از بین رفتن اجماع منطقهیی در مبارزه با هراسافگنی بود. با اعلام موضع تازۀ پوتین، امیدواری به احیای اجماع گذشته بیشتر خواهد شد.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|