|
|
| صفحه اول/ |
روزمره‌گی در سیاست خارجی افغانستان
/9.10.2017
محمد ظاهر
محمد اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان، به دعوت فرماندهان نظامی پاکستان به اسلام‌آباد می‌رود.
مسوولان در حکومت وحدت ملی افغانستان گفته‌اند که آقای غنی به دعوت جنرال باجوه رییس ارتش پاکستان و رییس ادارۀ ISI به اسلام‌آباد می‌رود.
روابط افغانستان و پاکستان در شانزده سال گذشته با فراز و نشیب‌های فراوان به همراه بوده است. اسلام‌آباد با راهبرد مشخص و چشم‌انداز روشن در روابط خویش با افغانستان عمل کرده است. اما کابل، سیاستی چندپهلو، مبهم و گاهی گیچ‌کننده را در قبال پاکستان دنبال کرده است.
به تازه‌گی با اعلام راهبرد تازۀ ایالات متحده امریکا دربارۀ افغانستان و جنوب آسیا، دست کابل در معادلات منطقه‌یی و به ویژه در رابطه با پاکستان، بلند شده است.
واشنگتن در استراتژی تازۀ خویش، به شدت پاکستان را تحت فشار قرار داده است. دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا گفته است که پاکستان با استفاده از کمک‌های واشنگتن، دشمنان مردم امریکا را حمایت و پشتیبانی می‌کند.
همچنان، فرماندهان نظامی امریکا پس از اعلام استراتری تازۀ ترامپ، به شکل صریح اسلام‌آباد را متهم به حمایت از گروه‌های هراس‌افگن و ساخت‌وبافت با شبکۀ حقانی کرده‌اند.
استراتژی ترامپ برای پاکستان- بزرگ‌ترین متحد منطقه‌یی واشنگتن در چهار دهۀ پسین- غافل‌گیرکننده بود. رهبران پاکستان واکنش‌های متفاوتی به مواضع تازۀ امریکا داشتند.
نخست‌وزیر پاکستان کشورش را قربانی تروریسم عنوان کرد و گفت که بیشتر از هر دولتی در راستای مبارزه با تروریسم قربانی داده و هزینه کرده‌اند. وزیر خارجۀ پاکستان به دنبال آن به کشورهای ایران، چین، عربستان، ترکیه و ایالات متحده امریکا رفت تا در مجامع بین‌المللی پاسخ اتهامات امریکا را ارایه کند.
پاکستان در استراتژی تازۀ امریکا بیش از هر مسأله‌یی نگران افزایش نقش هند در مناسبات منطقه‌یی است. چنانچه وزیر خارجۀ این کشور در واشنگتن گفت که افزایش نقش هند در افغانستان را بر نخواهند تافت.
اسلام‌آباد رابطۀ تاریخی و دیرینه با امریکا دارد و در پانزده سال پسین، با وجود آگاهی از تماس‌های سازمان استخبارات پاکستان با گروه‌های هراس‌افگن، از زیر فشارقراردادن این کشور خودداری کرده است.
اکنون اما قضیه متفاوت شده است. ترامپ با لحنی غیردیپلوماتیک اسلام‌آباد را سرزنش کرده تا رویکرد خویش را در مبارزه با تروریسم تغییر دهد. قرار است به عنوان آخرین هشدارها، ترامپ وزیر خارجه‌اش را به اسلام‌آباد بفرستد تا با مقامات پاکستانی تعیین تکلیف نماید.
اما اسلام‌آباد ضمن رد اتهامات امریکا، در زمینۀ حمایت از مذاکرات صلح افغانستان، اعلام همکاری و آماده‌گی کرده است.
هفتۀ گذشته جنرال باجوه فرمانده کل ارتش پاکستان، رییس سازمان استخبارات نظامی پاکستان و شمار دیگر از نظامیان کارکشتۀ این کشور به کابل آمدند تا آمادگی خویش را به همکاری با کابل در زمینۀ صلح و ثبات افغانستان اعلام بدارند. سفر باجوه به کابل پس از کشمکش‌های گستردۀ سیاسی میان دو کشور صورت گرفته است.
رهبران نظامی پاکستان در کابل از اشرف غنی دعوت نمودند تا از اسلام‌آباد دیدار کند. دعوت از غنی در شرایطی صورت گرفته است که پیش از این رییس‌جمهور و رییس اجرایی افغانستان- به رغم دعوت مکرر رهبران پاکستان- از سفر به پاکستان خودداری کرده‌اند.
اکنون مقامات پاکستانی با کشانیدن پای اشرف‌غنی به اسلام‌آباد در پی کاهش فشارهای جهانی و بیرون کشیدن خویش از انزوای بین‌المللی هستند. پاکستان از سوی همۀ کشورها به کوتاهی در مبارزه با تروریسم متهم شده است. حتا کشورهای بریکس در اعلامیۀ اخیر خویش بر اسلام‌آباد خرده گرفتند که در مبارزه با هراس‌افگنی کوتاهی کرده است.
اشرف‌غنی رییس جمهور افغانستان در شرایطی‌که اسلام‌آباد زیر فشار بی‌سابقۀ جهانی قرار دارد، به پاکستان می‌رود. سفر غنی به اسلام‌آباد هیچ کمکی در زمینۀ تغییر دیدگاه اسلام‌آباد و حمایت این کشور از پروسۀ صلح نخواهد کرد. اسلام‌آباد، کابل را متحد طبیعی و تاریخی دهلی جدید محسوب می‌کند و به همین دلیل، همچنان تحت تأثیر روابط خویش با هند به افغانستان نگاه خواهد کرد. در ضمن، سیاست پاکستان در قبال افغانستان بسته به یک سری قضایای بسیار بزرگ منطقه‌یی است. خط دیورند، معضلۀ کشمیر و مناسبات حاکم در بلوچستان و پشتونستان در استراتژی پاکستان در افغانستان تعیین‌کننده است. با این وضع، تنها نتیجۀ متوقع از سفر غنی به اسلام‌آباد، احیای مجدد پاکستان در مجامع بین‌المللی و بیرون شدن این کشور از انزوای کم‌سابقۀ جهانی است. اسلام‌آباد به خاطر حمایت از طالبان و دیگر گروه‌های شورشی در افغانستان مورد ملامت جهان قرار دارد. اما به نظر می‌رسد کابل از فرصت پیش آمده بهره نخواهد برد.
به استثنای افغانستان، هیچ کشوری یک‌شبه استراتژی خویش را در قبال منطقه و جهان ترسیم نمی‌کند. آنچه در پانزده سال اخیر شاهد بودیم نشان می‌دهد که افغانستان از نبود سیاست خارجی مدون و تعریف شده رنج می‌برد. به همین دلیل "گاهی به نعل می‌زند و گاهی به میخ!"
هم‌اکنون، سیاست خارجی کابل، از سوی نهادها و شخصیت‌های متعدد و با گرایش‌ها و علایق و سلایق متفاوت، رهبری و مدیریت می‌شود.
به همین دلیل است که گاهی اسلام‌آباد «دشمن تاریخی» و در مقاطعی «برادر دو قلو» معرفی می‌شود. افغانستان مجبور است تحت هر شرایطی با اسلام‌آباد کنار آید. دو کشور دارای مرزهای طولانی و مشترکات فراوان هستند و «جبر جغرافیایی» حکم می‌کند که یک دیگر را به عنوان همسایه بپذیرند. دو کشور برای سلامت منطقه باید روابط خویش را به‌گونۀ مستقلانه تعریف و برقرار سازند. اگر افغانستان در روابط خویش با پاکستان به ایالات متحدۀ امریکا و یا هند نگاه کند و بر عکس پاکستان در روابط خویش با کابل پای هند و کشورهای دیگر را دخیل سازد، قضیه به مراتب پیچیده‌تر خواهد شد و آشوب و بحران در منطقه فزونی خواهد یافت.
نتیجۀ سیاست‌های غلط دولت‌های افغانستان و پاکستان جز قربانی‌شدن مردمان دو کشور و ادامۀ هرج و مرج و بحران در منطقۀ ما نخواهد بود.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
