|
|
| آسيای مرکزی/ |
تاشکند – واشنگتن : بازی با قواعد جدید
/29.1.2008
صنوبر شیرماتووا
معلومات مختصر در مورد نویسنده: صنوبر شیرماتووا – کارشناس مسایل سیاسی منطقه.
نظرات نویسنده گان مقالات ممکن است مغایر با موضع سایت "فارسی.رو" باشد.
بازدید ادمیرال ویلیام فیلون از ازبکستان بهانه را جهت توقع تغیرات در سیاست خارجی کشور ، که بعد از انتخابات ماه دسمبر یکبار دیگر اسلام کریموف رهبری ان را بر عهده گرفت ، بدست داده است . قوماندان قوماندانی مرکزی نیرو های مسلح امریکا از طرف رئیس جمهور ازبکستان به حضور پذیرفته شد و در جریان صحبت ، طوریکه اژانس مرکزی اطلاعاتی UZA خبر داده ، در باره تامین امنیت منطقوی وثبات اوضاع در کشور همجوار افغانستان تبادل افکار صورت گرفت. لست اشخاص ، که مهمان عالیقدر با انها ملاقات نمود – سکرتر شورای امنیت ، وزرای دفاع و خارجه ، قوماندان نیروهای سرحدی جمهوری ، بیانگر این امر است ، که بصورت مشخص مساله افغانستان در مرکز مذاکرات قرار داشت.
ادمیرال امریکایی برعلاوه ازبکستان و افغانستان از پاکستان قرغزستان و تاجکستان دیدن نموده است. ولی بصورت مشخص بازدید از تاشکند توجه کارشناسان را بخود جلب کرده است. به نظر برخی از انها ، ایالات متحده امریکا جستجوی طرق دیالوگ با رهبری ازبکستان را فعالتر میسازد و سعی میورزد نفوذ خود را درین جمهوری مهم ستراتیژیک اسیای مرکزی دوباره اعاده نماید. ازبکستان بعد از حوادث فاجعه بار ماه می سال 2005 در اندیجان در پاسخ انتقادات از طرف غرب ، مسدود ساختن پایگاه نظامی امریکا در نزدیک شهر قرشی را مطالبه نمود. از ان زمان به بعد روابط دو کشور در سطح صفری قرار داشتند. ولی اسلام کریموف در استانه انتخابات ریاست جمهوری بصورت ناگهانی در باره نیروهای صحبت نمود ، که بین ازبکستان و غرب قرار دارند . کریموف اعلام داشت : " درک این موضوع مشکل نیست ، که انها موجودیت چنین اختلافات را میخواهند ، که از ان نفع معین را بدست اورند ... ازبکستان در سیاست خارجی خود همیشه طرفدار احترام متقابل و همکاری متقابلآ مفید با همه همسایه گان نزدیک و دور خود بود و باقی خواهد ماند".
اروپایان این سیگنال را شنیدند. در روز بعد برگذاری مراسم تحلیف رئیس جمهور ازبکستان ، بتاریخ 17 جنوری ، پیر موریل نماینده خاص اتحادیه اروپایی اعلام داشت ، که اتحادیه اروپایی " ازبکستان را همکار مطمن خود محسوب میکند و طرفدار تحکیم و توسعه همکاری های بعدی با ان می باشد ". بروکسل از ایالات متحده امریکا در برقراری دیالوگ پیش قدم شد : در سال گذشته قیودات ، که اروپایان بعد از حوادث در اندیجان وضع کرده بودند ، قسمآ نرمتر گردیدند. ازبکستان در پاسخ چند تن از مدافعان حقوق بشر را عفو نمود و سر از تاریخ اول جنوری سال 2008 جزای اعدام را لغو کرد و به محکمه حق صدور حکم زندانی ساختن را محول ساخت و بدین ترتیب نشان داد ، که به عادی ساختن روابط با اتحادیه اروپایی علاقمند می باشد.
تاشکند به هیچ وجه به نقش کشور تجرید شده بین المللی موافق نمی باشد و اروپایان در سال گذشته ستراتیژی جدید را بکار گرفتند ، که مطابق ان در اسیای مرکزی مسایل مربوط به گسترش دموکراسی جای خود را به منافع انرژیتیک اتحادیه اروپایی خالی میکند. ولی زمانی که با همکار جنجالی مانند تاشکند سروکار داشته باشی همه مسایل اسان به نظر نمی رسند. اولویت های سیاست خارجی ازبکستان حالاتعین شده اند : در غرب المان و در شرق جاپان می باشند و این دول بانفوذ اند ، که از انها عملآ انتقاد به ادرس تاشکند شنیده نشده است. نظامیان المانی خود را در پایگاه در ترمز در سرحد با افغانستان راحت احساس میکنند. تحلیل گران بانفوذ ازبک ، که به وزارت خارجه انکشور نزدیک می باشند ، در صحبت با کارشناس اعلام داشته ، که مسله پایگاه نظامی المان با مسکو مورد توافق قرار گرفته بود و در برلین در باره این واقعیت خوب مطلع می باشند. انچه که به جاپان مربوط میگردد ، پس روابط با تاشکند ( مانند حضور کلی این کشور در منطقه اسیای مرکزی ) برای محدود ساختن نفوذ پیکن ، که در سازمان همکاری شانگهای نقش محسوس بازی میکند ، بسیار ضروری محسوب میشود. و این کار به نفع جانب ازبکستان می باشد ، که برعلاوه روسیه و کشور های عضو سازمان همکاری شانگهای به هکاران دیگر نیز ضرورت دارد.
روشن است ، که بازگشت ظفرمند منافع امریکا به ازبکستان صورت نخواهد گرفت . به این علت ، که اوضاع کنونی در منطقه از اواخر سال های 90 ، زمانیکه روابط ازبکستان و امریکا تازه شکل میگرفت ، بصورت بنیادی فرق دارد. ازبکستان در ان وقت با مشکل فعالیت افراد مسلح جنبش اسلامی ازبکستان ، که در افغانستان و تاجکستان مستقر بودند ، دست به گریبان بود. تاشکند از طریق کانال های خود معلومات بدست اورده بود ، که رهبری روسیه قصد ندارد درصورت حمله افراد مسلح کمک نماید. ازبکستان در سال 1999 از قرارداد امنیت دسته جمعی خارج گردید ( که به مثابه قطع روابط با مسکو تلقی شده بود) و با واشنگتن به این امید نزدیک شد ، تا در مبارزه با افراطیون اسلامی بر انکشور اتکاء نماید. برای رهبری ازبکستان این وضع ، که در جریان عملیات امریکا در افغانستان در سال 2001 نیروهای اساسی جنبش اسلامی ازبکستان درهم کوبیده شدند ، یاری بخت به حساب امد.
در حال حاضر در منطقه فورمول دیگر امنیت بوجود امده است. درینجا سازمان های قراردا امنیت دسته جمعی و همکاری شانگهای ، که در انها نفوذ روسیه و چین بسیار زیاد می باشد نقش عمده را بازی میکنند. ازبکستان فقط با همین سازمان ها سیستم امنیت خود را مربوط میسازد. به گونه مثال میتوان این واقعیت را یاداوری نمود ، که رهبری ازبکستان موفق شد ، تا تاشکند به مثابه مقر ساختار ضد تروریستی سازمان همکاری شانگهای انتخاب گردد ( در ابتداء بیشکیک در نظر بود) . پارلمان ازبکستان درین اواخر اسناد را تصویب نمود و تکمیل پروسیجر پیوستن کشور را به سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی بر پایه نورمال حقوقی اغاز کرده است. واضح است ، که بازگشت ازبکستان به این سازمان بعد از یک سلسله اقدامات متقابل کریملن ممکن گردید . به این ترتیب سازمان های دشمن ازبکستان مانند جنبش اسلامی ازبکستان و حزب التحریر نه تنها در لست سیاه روسیه قرار گرفتند ، بلکه در نتیجه اقدامات حمایتی دیپلوماتان روسیه ، در لست های مربوطه تمام کشور های عضو سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی و سازمان همکاری شانگهای درج شدند.
ازبکستان در حال حاضر تجدید نظر بر سیستم موجود اتحادی و مشارکتی ، که در ان جای گرفته ، معقول نمی داند. این به هیچ وجه به معنی ممنوعیت بر تجدید روابط با ایالات متحده امریکا نمی باشد. مساله افغانستان ، که باعث نگرانی تاشکند میگردد ، میتواند به مبداء جدید در روابط دو کشور مبدل گردد. ولی تفاوت اصولی وجود دارد ، و ان موقف امریکایان می باشد. در سال های 90 – اوایل قرن جدید امریکا برای ازبکستان متحد شماره یک محسوب میشد. حالا ایالات متحده امریکا میتواند به صفت یکی از بازیگران در منطقه ، که همین اکنون روسیه ، چین و اتحادیه اروپایی در ان فعالیت میکنند ، برگردد.
منبع: "فرغانه.رو"
|
| فارسی.رو |
(0)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
