|
|
| صفحه اول/ |
پاکستان، طالبان و مذاکرات صلح
/2.11.2016
وحید «مژده»
نظر نویسنده ممکن است مغایر با موضع سایت افغانستان.رو باشد.
در این اواخر اخباری به نشر رسیده که نمایانگر فشار های مضاعف پاکستان بر طالبان است. مقامات پاکستانی به طالبان افغان گفته اند که اگر آنها مذاکرات با کشور های خارجی را بدون حضور پاکستان انجام دهند، پاکستان خانواده های آنان را از خاک خود اخراج خواهد کرد. گفته شده که این اتمام حجت از جانب پاکستان به طالبان بدنبال سفر یک هیئت سه نفره از نمایندگان دفتر قطر به اسلام آباد صورت گرفته است.
قبلا رسانه ها خبر داده بودند که هیئت سه نفره شامل مولوی شهاب الدین دلاور، مولوی عبدالسلام حنفی و مولوی جان محمد مدنی برای مذاکرات با مقامات پاکستانی به این کشور رفته اند. طالبان هدف از این سفر را گفتگو در مورد مسایل و مشکلات مهاجرین عنوان نموده بودند اما اکنون شایعاتی بگوش می رسد که گویا پاکستان به این هیئت گفته است که باید نماینده های پاکستان در جریان تماس های آنان با کشور های دیگر حضور داشته باشند در غیرآن آنها حق زندگی در پاکستان را نخواهند داشت.
این ماجرا سر دراز دارد و پاکستان از سال ها قبل با دستگیری و حتی کشتار رهبران طالبان سعی داشته تا کنترول خود بر طالبان را از دست ندهد. دستگیری و کشته شدن ملاعبیدالله معاون ملامحمد عمر و مسئول نظامی آنان در کویته در سال 2007 و بدنبال آن دستگیری ملا برادر معاون بعدی این تحریک در سال 2009 نمونه ای از این گونه تلاش ها بود.
کشته شدن اختر محمد منصور رهبر قبلی طالبان که موتر حامل وی هنگام بازگشت از ایران ظاهرا مورد حملۀ یک طیارۀ بی پیلوت امریکائی قرار گرفت، هوشدار بسیار روشنی بود تا به طالبان بفهماند که هیچ اقدام آنان به منظور مذاکره با کشور های دیگر به دور از چشم پاکستان قابل قبول نیست اما به نظر می رسد که طالبان به این هوشدار ها بی توجه بوده اند. در این اواخر شایعات تماس های آنان با مقامات فدارسیون روسیه نیز در رسانه ها به نشر رسید و سروصدای زیادی را برانگیخت.
در این اواخر ملا احمد الله مطیع مشهور به ملا نانی که مسئولیت کمیسیون جلب وجذب طالبان را به عهده دارد در کویته دستگیر شد. هدف از این دستگیری در حقیقت نوعی گروگانگیری است تا نمایندگان دفتر قطر یعنی مسئولین تماس از جانب طالبان با کشور های خارجی با پاکستان در تماس گردند. دوسال قبل زمانیکه طیب آغا مسئول دفتر قطر بود، مقامات آی اس آی پاکستان با دستگیر کردن برادران وی تلاش نمودند تا او را وادار سازند برای مذاکره به اسلام آباد بیایند اما او حاضر به این کار نشد و سرانجام با وساطت مقامات قطر، دولت پاکستان آنها را آزاد ساخت.
این بار نیز پاکستانی ها با دستگیری ملا نانی از دفتر قطر خواستند تا نمایندگان شانرا به اسلام آباد بفرستند که طالبان نیز سه نفر را به اسلام آباد فرستادند. مقامات پاکستانی به هیئت سه نفرۀ طالبان گفتند که اگر دفتر قطر در مذاکرات با کشور های دیگر، پاکستان را نادیده بگیرد، پاکستان نیز خانواده های آنان را مانند مهاجرین دیگر از پاکستان بیرون خواهد کرد.
پاکستان همیشه تلاش داشته تا نشان دهد که طالبان افغان را تحت کنترول خود دارد و از این راه امتیاز بدست آورد. دولت افغانستان نیز همیشه تاکید داشته که طالبان وسیله ای بی اراده در دست پاکستان برای فشار و دوام جنگ بر افغانستان اند. این باور از طریق رسانه ها چنان در ذهنیت ها در داخل و خارج جا گرفته که پاکستان به عنوان یگانه کشوری که می تواند در دوام جنگ یا تامین صلح در افغانستان نقش کلیدی داشته باشد، شناخته شده است. در نتیجه پاکستان به عنوان بازیگر اصلی کانون اصلی ناامنی در جنوب آسیا و آسیای میانه یعنی افغانستان، توانسته است از کشور های مختلف امتیاز بدست آورد به حدی که فدارسیون روسیه بشکل روزافزونی به این کشور توجه نشان می دهد و چین از قبل کمک های قابل توجهی به پاکستان نموده است. روابط میان امریکا و پاکستان هرچند زیاد گرم نیست اما پاکستانی ها می دانند که امریکا بدون پاکستان نمی تواند به اهداف خود در این منطقۀ مهم از جهان دست یابد و دیر یا زود مجبور خواهد شد تا مجددا به پاکستان رو آورد.
از جانب دیگر شایعات نزدیک شدن طالبان به فدراسیون روسیه، چین و ایران نه تنها موجب نگرانی اسلام آباد است بلکه پخش این اخبار در واشنگتن نیز موجب نگرانی شده است. در حالیکه روسیه، چین و ایران در مورد اهداف پشت پردۀ امریکا در این منطقه و ظهور داعش در افغانستان نگران اند، نگرانی امریکا از نزدیک شدن طالبان به این کشور ها می تواند برای پاکستانی ها فرصت مغتنمی را فراهم می سازد تا در چانه زنی با امریکا در موقعیت بهتر قرار گیرند.
اما یک مسئله موجب گردیده تا پاکستان نیز از این وضع نگران گردد و آن ملاقات بعضی از مقامات امریکایی بصورت مستقیم در قطر با طالبان بود. گفته می شود که امریکائی ها در این ملاقات که بعد از ماهها وقفه صورت گرفت به طالبان اطمینان داند که مذاکرات با آنها بعد از انتخابات امریکا از سر گرفته خواهد شد و امریکا تلاش دارد تا مشکل افغانستان از راههای مسالمت آمیز حل گردد.
اکنون پاکستان نگران است که اگر در آینده بازهم مذاکرات مستقیم میان طالبان و امریکا صورت گیرد، جایگاه پاکستان در بحران افغانستان بشدت تضعیف خواهد شد و طالبان با حرف شنوی کمتر از اسلام آباد، امتیاز گیری پاکستان از این بحران را به چالش خواهند کشید.
طالبان امسال با هدف بدست آوردن سلاح های بیشتر از نیروهای دولتی به میدان آمدند و به نظر می رسد که به این هدف خویش رسیده اند. در جنگ های امسال به اعتراف خود مقامات امنیتی افغان، طالبان مقادیر فروانی سلاح سبک و سنگین بدست آورده اند که در این عرصه آنها را از خارج بخصوص پاکستان بی نیاز می سازد. آنها امکانات خرید سلاح در داخل را از نیروهای دولتی نیز دارند و از نظر مالی، هم از منابع داخلی در آمد دارند و هم از کشور های دیگر غیر از پاکستان. حتی شایعات زیادی در مورد بدست آوردن سلاح از کشورهای دیگر منطقه توسط طالبان هم به گوش می رسد. اما هنوز هم آنها حداقل در دو عرصه نیازمند پاکستان اند: یکی تداوی زخمی های شان و دوم وجود خانواده های شان در پاکستان.
در این اواخر پاکستان فشار بر مهاجرین افغان را افزایش داده تا خاک این کشور را ترک کنند که خانواده های طالبان از این قاعده مستثنی نیستند. در گذشته تعداد زیادی از مهاجرین افغان بخصوص در خیبر پشتونخواه و بلوچستان، از شناختی کارت های جعلی پاکستانی استفاده می کردند و حتی بر بنیاد همین شناختی کارت ها در انتخابات پاکستان رای داده، پاسپورت گرفته و به کشور های خارجی نیز مسافرت کرده بودند اما اکنون دولت پاکستان در مورد کسانی که از شناختی کارت جعلی پاکستانی استفاده می کنند، مجازات شدیدی را وضع نموده و در نتیجه همۀ این شناختی کارت ها بی اعتبار شده اند. این وضع موجب شده تا حتی رهبران طالبان نیز نتوانند از این گونه وسایل استفاده نمایند و امکان پنهان شدن آنها در میان پاکستانی ها بسیار دشوار شده است.
در گذشته اگر در مناطق تحت کنترول دولت مشکلاتی به میان می آمد، مناطق قبایلی می توانست بعنوان محلی بدور از دسترس قانون، بدیلی برای زندگی در شهرها باشد اما با عملیات نظامی نیروهای پاکستانی در مناطق قبایلی، سلطۀ حکومت مرکزی بر این مناطق تقویت شده و امکانات استفاده از این بدیل نیز از میان رفته است.
پاکستان با استفاده از همین وسیلۀ فشار به طالبان پیشنهاد کرده است که اگر در مذاکرات شان با کشور های خارجی، پاکستان را نادیده نگرفته ونقش پاکستان را بپذیرند، آنها حاضر اند با خانواده های طالبان «سلوک امتیازی» داشته باشند در غیرآن، آنها نیز مجبور خواهند شد تا مانند سایر مهاجرین خاک پاکستان را ترک گویند.
اکنون باید طالبان در میان دو گزینه یکی را انتخاب کنند؛ خارج شدن از پاکستان و آمدن به مناطق تحت کنترول خود شان در داخل افغانستان ویا قبول قیمومیت پاکستان و ماندن در آن کشور. تلاش های طالبان از آغاز امسال برای تحت کنترول درآوردن مناطق بیشتر در داخل افغانستان را می توان نوعی آمادگی برای وضع موجود دانست.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
