|
مصاحبه/ |
فردین هاشمی: تلاشهایی در افغانستان برای بیرونشدن از نفوذ پاکستان آغاز شده است
/25.9.2016
یادداشت: منطقۀ ما در ماههای پسین شاهد رویدادهایی بوده است که نیازمند تحلیل و بررسی همهجانبه میباشد. گسترش روابط کابل- دهلی از یک سو و امضای قراردادهای استراتژیک میان واشنگتن و دهلی جدید از سوی دیگر، مباحث تازهیی را در عرصه روابط بین الملل به وجود آورده است. همچنان، ارتباطات مسکو- اسلامآباد و پکن- اسلامآباد نیز وارد فازهای جدید گردیده است. برای موشگفای این مناسبت ها سایت افغانستان.رو گفتوگویی را با فردین هاشمی یکی از استادان برجستۀ کشور راه انداخته است.
فردین هاشمی متولد سال 1983 در شهر هرات افغانستان میباشد. وی تحصیلات ابتدایی خویش را در این شهر گزرانده است و در سال 2000 وارد دانشگاه فردوسی مشهد در رشته علوم سیاسی گردید. در سال 2004 موفق به ورود در دوره ماستری رشته روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی تهران شد. دوره دکتری ایشان در رشته مناسبات بینالخلقی در دانشگاه ملی تاجیکستان در سال 2012 آغاز و در سال 2016 به پایان رسیده است. از ایشان کتابها و مقالاتی در حوزه مطالعات سیاست خارجی افغانستان و جنوب آسیا به نشر رسیده است. ایشان هم اکنون به حیث استاد در دانشگاه کابل به تدریس مشغول میباشد. شرح مصاحبه را در زیر میخوانید:
افغانستان.رو: به نظر میرسد یک اتحاد مهم در منطقه میان هند،ایالات متحده امریکا و افغانستان و در برابر این اتحاد پاکستان، چین و احتمالاً روسیه در حال شکلگیری است. شما به شکلگیری دو قطب سیاسی متضاد در منطقه معتقد استید؟
همکاری میان هند،ایالات متحده امریکا در ابعاد مختلف سیاسی اقتصادی، تکنالوژی و امنیتی از دهه 1990 آغاز گردیده است. ولی در خصوص شکل گیری قطب هند، امریکا، افغانستان در مقابل روسیه چین و پاکستان تردید وجود دارد. به عقیده من ائتلاف دههای پیشرو میتواند بر اساس قطب بندی هند و امریکا در مقابل چین و روسیه باشد که بیشتر بر عنصر تضاد چین با هند و امریکا با روسیه متمرکز خواهد بود. ولی نقش پاکستان برای متحد گردیدن با روسیه به عقیده من بسیار ضعیف در آینده خواهد بود.
افغانستان.رو: افغانستان ظاهراً در روابط خویش با پاکستان سنگتام گذاشته است. نزدیکی بیش از حد کابل با دهلی جدید، به معنای این است که کابل از اسلامآباد دل کنده است. چرا کابل دیگر متمایل نیست به اسلامآباد در راستای کشانیدن مخالفان مسلح به پای میز مذاکرات صلح متوسل شود؟ خطرات نزدیکی بیش از حد کابل- دهلی چیست؟
تصور قطع و دوری کامل از اسلام آباد به دلیل نفوذ بیش از حد این کشور بر ساختار قدرت در درون افغانستان بعید به نظر میرسد. همچنان، نزدیکی اخیر افغانستان و هند بیشتر مقطعی به نظر میرسد. هر چند تلاشهایی در میان برخی نخبگان سیاسی کشور به منظور خروج از نفوذ کامل پاکستان بر افغانستان وجود دارد.
افغانستان.رو: برخی کارشناسان به شمول رییس جمهوری افغانستان معتقد هستند که پاکستان در منطقه منزوی شده است. شما چنین باوری دارید؟
تلاش پاکستان به منظور حفظ نقش استراتیژیک در سطح جنوب آسیا و تحت کنترل در آوردن کامل افغانستان و فشار بر امریکا به منظور واگذاری کامل افغانستان به پاکستان تا حدودی موجب تنشها در روابط امریکا و پاکستان گردیده است. اما در مورد مسائل مانند تروریزم و افراط گرایی تا دهه پیش رو پاکستان همچنان برای ایالت متحده امریکا دارای اهمیت خواهد بود و این انزوا برای پاکستان به یکبارگی به وقوع نخواهد پیوست.
افغانستان.رو: آیا افغانستان میتواند پاکستان را در سیاست خارجی خویش دور بزند؟
در صورتی که افغانستان بتواند از لحاظ ترانزیتی و استقلال در حوزه اقتصادی به توانایهای شگرفی دست یابد و از سوی دیگر، نقش استخبارات پاکستان در افغانستان کمرنگتر گردد و افغانستان به عنوان متحد با ثبات تر برای قدرت های اصلی در سطح منطقه مطرح شود؛ چنین امری در دهه های پیش رو قابل حصول خواهد بود.
افغانستان.رو: چه چیزهایی سبب گردیده است که ایالات متحده امریکا هند را بر پاکستان ترجیح بدهد و آیا واشنگتن قادر خواهد شد جلوی استفادۀ پاکستان از تروریسم به عنوان ابزاری در سیاست خارجیاش را بگیرد؟
در سطح کلان نظام بین الملل رقابت هند باچین و پتانسیل بالقوه این کشور از نظر جمعیت، وسعت، منابع بشری، نظام با ثبات سیاسی زمینه را برای گسترش روابط استراتیژیک امریکا با هند از دهه 1990 به اینسو فراهم ساخته و حادثه 11 سیپتمبر و حضور ایالات متحده امریکا در افغانستان این روند را سرعت بیشتری داده است. در عین حال، دوگانگی سیاست پاکستان در قبال امریکا در موضوع تروریزم توانسته است زمینه را برای همراهی بیشتر هند با امریکا در سطح منطقه و افغانستان فراهم سازد.
افغانستان.رو: افغانستان به دنبال روزنههای تازهیی در سیاست منطقهیی خویش است. گسترش روابط با کشورهای آسیای میانه و روسیه بخشی از این سیاست است. زمینههای همکاری افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی و روسیه را چگونه میبینید؟
همکاری در حوزه مبارزه با تروریزم، انرژی وهمکاری های سیاسی و اقتصادی از مهم ترین حوزه های مشترک میان افغانستان و دوستان روسی و آسیای مرکزی میباشد که این نگاه مشترک تا حدود فراوانی وجود دارد و بیشتر باید بر آن تمرکز گردد.
افغانستان.رو: اخیراً والی کندز در مصاحبهیی با ما گفت که کشورهایی در تلاش برهم زدن مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی و روسیه هستند. به باور شما چه کشورهایی از گسترش روابط افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی و روسیه جلوگیری میکنند؟
به شکل طبیعی گسترش روابط افغانستان با روسیه و آسیای مرکزی به کاهش نفوذ پاکستان در افغانستان منجر خواهد شد. از سوی دیگر، پس از مسائل اوکراین و سوریه روابط امریکا و روسیه در سطح کلان دچار تنش هایی بوده است که می تواند بر حساسیت روابط افغانستان با روسیه از سوی ایالات متحده امریکا بی تاثیر نباشد.
افغانستان.رو: تلاشها برای احیای راه لاجورد جریان دارد. این راه چه اهمیتی در توسعۀ افغانستان دارد؟ در ضمن، رسیدن خط آهن از چین به شمال افغانستان و از ایران به غرب کشور چه نقشی در تحول اقتصادی افغانستان میتواند ایفا کند؟ و یا این خطوط میتواند افغانستان را از وابستگی به پاکستان برهاند؟
وجود راههای بدیل برای یک کشور محصور در خشکی مانند افغانستان تنها از بعد اقتصادی مطرح نیست بلکه دارای اهمیت جبو استراتیژیک و جیو ایکونومیک است و یکی از مسائل همواره بحرانزا در افغانستان عدم وجود راه های بدیل ارتباطی در مقابل پاکستان بوده است. بناً دست یابی افغانستان به این راه های بدیل می تواند به ثبات و امنیت بیشتر و انکشاف در این کشور منجر گردد.
افغانستان.رو: به عنوان آگاه امور منطقه چه فکر میکنید روابط افغانستان با جنوب آسیا میتواند منافع این کشور را بیشتر تأمین کند و یا هم با کشورهای آسیای مرکزی؟ اساساً افغانستان از کدام حوزۀ جغرافیایی و اقتصادی میتواند بیشتر سود ببرد؟
بهترین گزینه برای افغانستان تبدبل شدن به حلقه ارتباطی میان جنوب آسیا به ویژه هند با کشورهای آسیای مرکزی است. در عین زمان وجود سیستم های سکولار در کشورهای آسیای مرکزی و روابط فرهنگی مناسبی جوامع اسیای مرکزی با مردم افغانستان می تواند کمک فراوانی به زمینه های ثبات و مبارزه با افراط گرایی در افغانستان گردد.
افغانستان.رو: آخرین پیام شما در خصوص این بحث چیست؟
ثبات در افغانستان زمینه ساز ثبات مداوم در آسیای مرکزی و روسیه خواهد بود. نا امنی و مداخله منفی برخی کشورهای همسایه در افغانستان بحران را در این کشور به دنبال داشته است. در صورت تداوم چنین روندی از سوی پاکستان در آینده زمینه ساز نا امنی و بی ثباتی در کشورهای آسیا مرکزی و حتی روسیه خوهد گردید. بناً تلاش مشترک برای مبارزه با افراط گرایی راهی است برای ساختن آینده امن، باثبات و مرفع برای مردم کشورهای افغانستان، آسیای مرکزی و همچنین روسیه بوده می تواند.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|