نويسنده: اندری کازانتسوف - کاندید دوکتورای علوم سیاسی ، همکار ارشد علمی انستیتوت دولتی روابط بین المللی مربوط وزارت خارجه روسیه.

نظرات نویسندگان مقالات ممکن است مغایر با موضع « فارسی..رو» باشد .

در حال حاضر سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی و جمهوری اسلامی افغانستان یک سلسله گام های را در جهت همکاری های متقبل برداشته اند. ولی جهات و دورنما های ممکن همکاری انها چه خواهند بود؟

چرا افغانستان برای سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی اهمیت دارد؟

دول اسیای مرکزی ، که درین سازمان شامل گردیدند ، از همان ابتداء امیدوار بودند ، که به د ینوسیله خود را از نفوذ اسلام افراطی از افغانستان مصئون سازند. امکانات قرارداد در خزان سال 1996 و در تابستان سا ل 1998 به ارتباط انکشاف خطرناک اوضاع در افغانستان در نزدیکی مستقیم با سرحدات دول اسیای مرکزی – عضو سازمان مذکور به کار گرفته شدند. حوادث باتکینت سا ل 1999 و نفوذ افراد مسلح جنبش اسلامی ازبکستان از خاک ازبکستان به قرغزستان این هراس را هنوز هم تقویت کرد. جهت سرکوبی افراد مسلح در باتکینت نیز امکانات این سازمان بکار گرفته شده بود.

بادرنظرداشت تهدیدها برای امنیت در اسیای مرکزی ، که تا اندازه زیادی به بی ثباتی در افغانستان مربوط بودند، در ماه می سا ل 2001 در چارچوب سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی ماده راجع به ایجاد نیروهای کلکتیفی عکس العمل سریع منطقه اسیای مرکزی امنیت دسته جمعی ( ابتداء به تعداد 1500 نفر، یک یک کندک از قزاقستان ، قرغزستان ، روسیه و تاجکستان ) تصویب گردید. در سا ل 2004 تعداد این نیروها تا 11 کندک افیزایش داده شد. با گشایش پایگاه هوایی روسیه در شهر کانت قرغزستان جز هوایی نیز بر ان علاوه شد.

وظیفه مهم دیگر سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی – ایجاد کمربند امنیتی ضد مواد مخدره بر دورادور افغانستان می باشد. از سا ل 2003 سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی همه سا له عملیات بین المللی ضد مواد مخدره موسوم به " کانال " به منظور جلوگیری از قاچاق مواد مخدره از خاک افغانستان انجام میدهد. افغانستان ، بالاخره میتواند به پولیگون برقراری همکاری دول عضو این سازمان با کشورهای غربی مبدل گردد. به تاریخ 18 جون سا ل2004 در اجلاس شورای امنیت دسته جمعی در استانه " جهات اساسی دیالوگ و روابط متقابل با ناتو " تصویب گردیدند.

همکاری با سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی برای افغانستان از چه نقطه نظر جالب بوده میتواند ؟

عملیات ناتو جهت ثبات اوضاع در افغانستان و بازسازی بعد از جنگ ان موقتی می باشند. در نتیجه نیروهای ناتو میتوانند در لحظه خاک افغانستان را ترک گویند. در عین حال حضور این سازمان ، منجمله، نیروهای نظامی ان در اسیای مرکزی دایمی میباشند. از همینرو برای هر حکومت افغانستان کسب حمایت این نیروی مستقر در کشورهای همجوار مفید خواهد بود. همین اکنون همکاری با سازمان قرار داد امنیت دسته جمعی میتواند به رهبری کابل ازادی بیشتر مانور بدهد ، به خاطریکه رهبری انکشور به غرب ، تا زمان ، که به مثابه همکاران عمده خارجی ان عمل میکنند ، کمتر وابسته خواهد بود. افغانستان هم به ایجاد فضای مشترک همکاری بین المللی ، با شرکت تمام جوانب ذیعلاقه و خواهان کمک به انکشور علاقمند می باشد.

نیروهای مسلح افغانستان به سلاح روسیه عادت کرده اند. سلاح ساخت روسیه به بسیار اسانی استعمال میشود و نسبت به سلاح غربی مطمئن می باشد. حتی امریکا ، هنگام کمک به ائتلاف شمال علیه طالبان ، مجبور گردید به ارسال سلاح های روسیه مساعدت نماید. از همینرو افغانستان به واردات سلاح از روسیه بسیار علاقمند میباشد.

حکومت افغانستان ، بالاخره مجبور خواهد شد مساله قاچاق مواد مخدره را حل نماید. این کار بدون کمک سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی ممکن نمی باشد. به خاطریکه مسیرهای اصلی انتقال مواد مخدره افغانی از خاک دول عضو سازمان مذکور به اروپا عبور میکنند. در عین حال به وضاحت میتوان گفت ، که افغانستان بر چه چیز حساب کرده نمتواند.

- حکومت کرزی بیش از حد "طرفدار غرب" تلقی میشود. به همین ارتباط روسیه فقط در صورت به افغانستان کمک نموده میتواند ، که انکشور در هماهنگ ساختن مبارزه با افرطیت مذهبی و قاچاق مواد مخدره با روسیه همکاری نماید. اگر چنین همکاری برقرار نگردد ، پس کمک شکل سمبولیک خواهد داشت.

- سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی نسبت خاطرات منفی نمیتواند نیروهای خود را به افغانستان وراد کند. از همینرو نیروهای عکس العمل سریع سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی هیچگاهی نیروهای ناتو را در افغانستان تعویض نخواهند کرد.

- با فروش سلاح به قیمت نازل به افغانستان مخالفت جدی وجود خواهد داشت ، اگر چه ، میتواند تخفیف و کریدت دریافت نمود. علت مخالفت این است ، که فروش سلاح به قیمت تمام شد فقط برای اعضای سازمان مجاز می باشد. حتی برای کشورهای جامعه دول مستقل ، که عضو سازمان نیستند تخفیف داده نمیشود.

برعلاوه ، روسیه در حال حاضر سبسایدی متحد ین خود را محدود میسازد. به گونه مثال قیمت گاز برای بیلوروس وارمنستان نیز بالا برده شده اند. روسیه همچنان تا به حال هراس دارد ، که در افغانستان رژیم بسیار نادوست بر سر قدرت خواهد امد و در انصورت سلاح دریافت شده از روسیه میتواند بر ضد خود ان استفاده شود. این سلاح ، منجمله ، به دست افراطیون مذهبی یا جدایی طلبان قفقاز شمالی قرارگرفته میتواند.

امکان همکاری سازمان امنیت دسته جمعی با افغانستان در چه می باشد؟

با درنظرداشت انچه ، که قبلآ بیان شد ، مایک سلسله جهات را مشاهده نمودیم ، که بر اساس انها همکاری طرفین ممکن می باشد. ما درینصورت سعی میکنیم موعدهای مختلف این همکاری ها را با تفکیک انچه ، که میتوان در کوتاه مدت ( 1-3 سا ل ) و دورنمای متوسط – دراز مدت ( تا 10 سا ل ) جدا نمائیم.

دورنمای کوتاه مدت :
- هماهنگ ساختن مواضع حکومت افغانستان و رهبری سازمان امنیت دسته جمعی در باره مسایل ثبات اوضاع در افغانستان و مناطق همجوار ان.

- دادن کمک های اقتصادی ، بشری و نظامی – تخنیکی به افغانستان. افغانستان همچنان میتواند در باره تعلیم افسران خود با شرایط امتیازی در روسیه گفتگو نماید.

- تبادله اطلاعات و هماهنگ ساختن کار ادارات پولیسی و نیروهای خاص د یگر ، به منظور مبارزه با تندروی مذهبی و سیاسی ، قاچاقچیان مواد مخدره و جنایات سازمان یافته.

- مساعدت دو طرف به ایجاد فضای مشترک همکاری بین المللی در امر بازسازی بعد از جنگ افغانستان. عقد موافقتنامه ها بین سازمان های مختلف بین المللی ( مانند سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی ، سازمان همکاری شانگهای ، ایورازیس ، سازمان امنیت و همکاری در اروپا ، ملل متحد ، وبا گذشت زمان اتحادیه اروپایی و ناتو ) ، که به کمک به افغانستان علاقمند می باشند.

دورنمای دراز مدت :
- ایجاد میکانیزم های موثر جلوگیری از منازعات منطقوی و همکاری کثیرالجانبه در عرصه مبارزه با چلنج ها و تهدیدهای غیر معمول( خاصتآ با جنایات سازمان یافته ، کاروبار مواد مخدره افراطیت مذهبی و سیاسی ) با شرکت تمام دول عمده جهانی و منطقوی ( روسیه ، ایالات متحده امریکا ، چین ، هند ، کشورهای عضو اتحادیه اروپایی ، پاکستان ، ایران ) و سازمان های بین المللی ( سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی ، سازمان همکاری شانگهای ، ایورازیس ، سازمان امنیت و همکاری در اروپا ، ایکو ، ملل متحد ، اتحادیه اروپایی و ناتو ) .

- تحرک همکاری های اقتصادی و کمک های وسیع اقتصادی و نظامی – تخنیکی به افغنستان از طریق ایورازیس ، سازمان همکاری شانگهای و یا میکانیزم های دوجانبه همکاری .

بصورت کل دورنما برای همکاری سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی با افغانستان وجود دارد. با وجود این همه ، مسایل زیادی در تحقق ان به سه عامل مربوط خواهند بود. اول اینکه ، افغانستان تا چه اندازه بصورت واقعی جهت همکاری با سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی در مبارزه با قاچاق مواد مخدره افراطیت سیاسی و مذهبی اماده خواهد بود. دوم اینکه ، تا چه حد هکاری در باره بازسازی بعد از جنگ در افغانستان بین سازمان امنیت دسته جمعی و ناتو ، روسیه و امریکا برقرار خواهد شد. سوم اینکه ف تا چه حد دول عضو سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی ، خاصتآ روسیه ، جهت کمک واقعی اقتصادی به افغانستان ، قابل مقایسه با ان کمک های ، که کشورهای غربی به انکشور مینمایند ، اماده خواهد بود.